چرا نشست «کمپ دیوید» ممکن است برای ژاپن و کره جنوبی خطرناک باشد؟
آیا آمریکا، ژاپن و کره جنوبی در حال حرکت به سوی ایجاد یک بلوک امنیتی شبیه یک اتحاد نظامی هستند؟ نگرانیها در این باره در حال افزایش است. «جو بایدن» رئیس جمهور ایالات متحده هجدهم ماه جاری میلادی (۲۷ مرداد) میزبان سران ژاپن و کره جنوبی در «کمپ دیوید» خواهد بود. ظاهرا طرح همکاری اقتصادی و امنیتی موسوم به «ساخت یک زنجیره تامین جهانی» مد نظر قرار دارد که از امور دفاعی تا اقتصاد و دیگر حوزهها را پوشش میدهد اما با اینکه نشست فوق هنوز شروع نشده اما ذهنیت جنگ سرد آن همه جا پراکنده شده و به همین دلیل سایه تقابل میان اردوگاهها در منطقه آسیا-اقیانوسیه احساس میشود.
کمپ دیوید دهههاست که یک مکان تفریحی برای روسای جمهور ایالات متحده بوده است. آمریکا اغلب رویدادهای مربوط به سیاست خارجی خود را در اینجا برگزار کرده و در عین حال از آن به عنوان محلی برای تاکید بر روابط شخصی خوب با مدعوین استفاده شده است.
این بار واشنگتن رهبران ژاپن و کره جنوبی را به کمپ دیوید دعوت کرده که به اندازه کافی نشان دهنده انتظارات آن و تایید هدف برگزاری این نشست و اتحاد بین ایالات متحده، ژاپن و کره جنوبی است.
کاخ سفید اعلام کرده این نشست «فصلی جدید در روابط سه جانبه» خواهد گشود و سفیر آمریکا در ژاپن گفته انتظار میرود نشست کمپ دیود تاریخساز شود و «به تغییر در پارادیم راهبردی منتهی گردد». برخی تحلیلگران معتقدند این نشست احتمالا سرآغاز فرایند ایجاد یک سیستم همکاری نظامی سه جانبه میان ایالات متحده، ژاپن و کره جنوبی است.
چنین همکاری سه جانبهای نمیتواند باعث اطمینان مجدد دیگر کشورها در منطقه آسیا-اقیانوسیه شود. هنگامی که چنین سیستمی شکل بگیرد، کشورهای اندک در این منطقه را به دو گروه تقسیم خواهد کرد: یکی کشورهای «همفکر» که از سوی سازوکار امنیت جمعی سه جانبه آمریکا، ژاپن و کره جنوبی مورد تایید قرار میگیرند و دیگری کشورهایی که یک سیستم امنیت جمعی ندارند و اغلب برچسب «غیرمتجانس» و «تهدید» برای آنها در نظر گرفته میشود.
البته اینکه آمریکا، ژاپن و کره جنوبی واقعا بتوانند به آن مرحله برسند هنوز مشخص نیست. لفاظی برجسته و زرق و برق دار ایالات متحده نمیتواند ژاپن و کره جنوبی به ویژه مردم کره را فریب دهد. تحرکات خطرناک اخیر در این سه کشور باعث بروز نگرانی و اضطراب گسترده در کره جنوبی شده است.
به هر حال نشست کمپ دیوید به شکلی واقعی در حال سوق دادن شمال شرق آسیا به سوی یک تقاطع تاریخی جدید است. از یک سو بهتر است همکاری و رفاه آسیا-اقیانوسیه در گذشته ادامه یابد و مناقشات، تحت چندجانبه گرایی واقعی به منظور دستیابی به امنیت مشترک حل شوند؛ از سوی دیگر هنگامی که یک اتحاد نظامی سه جانبه شکل بگیرد، شمال شرق آسیا را در یک دام امنیتی عمیق پرتاب خواهد کرد و احتمالا مسیر توسعه آینده این منطقه را تغییر خواهد داد.
هم ژاپن و هم کره جنوبی در شمال شرقی آسیا واقع شدهاند و از گذشته دور، عمیقا با امنیت و رفاه آنجا گره خوردهاند. هر مسیری که آنها انتخاب کنند ردپایی کاملا متفاوت در تاریخ بر جای خواهد گذاشت. امید است این دو کشور مجددا درباره رویکرد خود بیاندیشند.