«راه حل چین» تداوم بخشِ غنای مفهوم معاصر «روح شانگهای»

«نشست سران سازمان همکاری شانگهای ۲۰۲۴» در قزاقستان برگزار خواهد شد و همچنین چین ریاست چرخشی «سازمان همکاری شانگهای» (SCO) را در جولای امسال بر عهده می‌گیرد. این سازمان پس از ۲۳ سال تلاش مشترک به یک سد امنیتی، پل همکاری، پیوند دوستانه و نیروی سازنده در منطقه تبدیل شده است. از شانگهای اولیه که پنج کشور عضو آن بودند تا زمان حال که ۹ عضو دارد، اعضای آن نیمی از جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند و مجموع حجم اقتصادی آن همچنان رو به افزایش است امری که بازتاب مستقیم نشاط قدرتمند «روح شانگهای» محسوب می‌شود.

برگزاری نشدن نشست سران سازمان همکاری شانگهای ۲۰۲۳ به صورت یک نشست حضوری بی تردید مایه تاسف شد. به همین دلیل، کشورهای SCO همگی اهمیت فراوانی برای نشست قزاقستان قائل هستند. کشورهای سازمان همکاری شانگهای در مواجهه با چالش‌های جهانی بزرگ پیچیده و اساسی و زوال جدی حکمرانی جهانی، به شکلی روزافزون از اهمیت معاصر این سازمان به عنوان یک سکو برای همکاری همه جانبه و فراگیر آگاهند و شدیدا به دنبال این هستند که نشست قزاقستان انگیزه‌ای جدید به توسعه آینده SCO تزریق کند.

کشورهای آسیای مرکزی نه تنها منطقه کانونی سازمان همکاری شانگهای هستند بلکه نخستین مطقه‌ای هستند که «ابتکار کمربند و جاده» (BRI) مطرح شد. همکاری میان چین و کشورهای آسیای مرکزی تحت پشتیبانی و حمایت مشترک SCO و BRI طی سال‌های اخیر قدرتمند بوده است. دامنه آن مدت‌هاست که از دامنه همکاری امنیتی واحد فراتر رفته و به حوزه‌های اقتصاد، محیط زیست، کشاورزی و غیره کشیده شده است.

شبکه حمل و نقل زمینی چین-آسیای مرکزی با فرصت‌های ناشی از ابتکار کمربند و جاده، بهبود یافته است. به طور خاص طی ماه ژوئن امسال، چین، قرقیزستان و ازبکستان رسما توافقنامه میان‌دولتی سه کشور را در خصوص پروژه راه آهن چین-قرقیزستان-ازبکستان به امضاء رساندند که تضمین کننده تلاش‌های مسترم همکاری اقتصادی و تجاری میان چین و کشورهای آسیای مرکزی است و به آسیای مرکزی کمک خواهد کرد تا به قطب جدید کریدور حمل و نقل اوراسیا تبدیل شود.

حجم تجاری میان چین و کشورهای آسیای مرکزی در سال گذشته میلادی به ۸۹.۴ میلیارد دلار رسید که در مقایسه با سال ۲۰۲۲ یک رشد ۲۷ درصدی را نشان می‌دهد. تجارت خودروهای برقی، موتورسیکلت، صفحات خورشیدی و غیره به شکل قابل توجهی افزایش یافته است.

استفاده از فناوری دیجیتال باری ایجاد یک شبکه لجستیک روان‌تر و موثرتر، ترویج توسعه لجستیک دیجیتال و لجستیک فنی و ایجاد یک پارک لجستیک هوشمند سه بعدی، «مسیر جدید» همکاری اقتصادی و تجاری چین-آسیای مرکزی است.

با توجه به اینکه آمریکا و اروپا تحریم‌ها علیه روسیه را مداما افزایش داده‌اند، اقتصادهای کشورهای آسیای مرکزی تا حدی تحت تاثیر قرار گرفته و آنها فورا باید راهی برای خروج از این تنگنا بیابند و چین فناوری تکامل‌یافته‌ای در زمینه دیجیتال دارد.

کشورهای آسیای مرکزی امیدوار به بهره بردن از مزایای چین فناوری دیجیتال و توسعه همکاری تجاری با چین از طریق توسعه تجارت الکترونیک هستند.

«اقتصاد دیجیتال توسعه اقتصادی را ارتقاء می‌بخشد» به یک اجماع در میان کشورهای آسیای مرکزی تبدیل شده است.

سازما همکاری شانگهای طی ۲۳ سال گذشته به گسترش نفوذ خود ادامه داد و به نتایجی مثمرثمر در همکاری کاربردی دست یافته اما وظیفه توسعه کماکان سنگین است، چالش امنیتی کماکان بزرگ است و هنوز کارهای زیادی در حوزه تبادل و یادگیری متقابل تمدن‌ها وجود دارد که باید انجام شود.

توسعه اقتصادی برخی کشورهای SCO کند شده است و تاثیر درگیری روسیه-اوکراین و مساله افغانستان چالش‌هایی را برای امنیت منطقه به همراه آورده است. با توسعه مستمر سازمان همکاری شانگهای، گفتگو و درک متقابل تمدن‌ها میان کشورهای با پیشینه تمدنی مختلف، نظام‌های اجتماعی متفاوت و مدل‌های توسعه گوناگون بیش از پیش ضروری است.

علی‌رغم چالش‌های موجود از تمام طرف‌ها، نیت اصلی ساخت جامعه‌ای نزدیک با سرنوشت مشترک برای سازمان همکاری شانگهای هرگز تغییر نکرده است. این نه تنها هدف سازمان همکاری شانگهای است بلکه ماموریت آن نیز هست. با توجه به آنکه چین ریاست چرخشی این سازمان را بر عهده می‌گیرد، توسعه SCO فراهم کننده فرصت‌های تاریخی جدید برای غنا و بهبود مفهوم معاصر «روح شانگهای» با کمک «راه حل چین» خواهد بود.