چرا سیاست خارجی مستقل نیوزیلند اهمیت دارد؟
«کریس هیپکینز» نخست وزیر نیوزیلند طی «نشست تجاری چین» که روز دوشنبه در اوکلند برگزار شد، گفت با توجه به اینکه چین از قاطعیت و جسارت بیشتری برخوردار شده، منطقه اقیانوسیه در حال مناقشه آمیز‌تر شدن، کمتر قابل پیش‌بینی شدن و ناامن‌تر شدن است.
چنین اظهاراتی از جانب رهبر نیوزیلند اندکی غیرمنتظره است. این در واقع یک روایت دیرین از جانب کشورهایی مثل ایالات متحده، استرالیا و ژاپن است که نسبت به نیوزیلند در قبال چین موضع تهاجمی‌تری دارند. و این ضرورتا همچنان به صورت سوال باقی مانده که چگونه باید به قدرت چین به موازات رشد آن، نگریست.
تحت شرایط تنش‌های شدید میان چین و ایالات متحده به ویژه با توجه به اینکه آمریکا در حال تحریک و تقویت بلوک تقابل است، گرچه چین چنین قصدی ندارد، نیوزیلند فضای کمتری برای توازن ایجاد کردن در دیپلماسی خود دارد.
«تیان جینگ‌لینگ» پژوهشگر «موسسه روابط بین‌الملل معاصر چین» در مصاحبه با نشریه «گلوبال تایمز»، گفت: نیوزیلند متحد نزدیک استرالیاست و شراکت دفاعی آن با ایالات متحده سال به سال در حال افزایش است به گونه‌ای که تدریجا در حال بازگشت به سطحی است که پیش از دهه ۸۰ میلادی داشت. بنا بر این نیوزیلند در واقع تحت این فشار راهبردی قرار دارد.
کشورهای کوچکتر معمولا صدای بلندی برای اظهار نظر در روابط بین‌الملل ندارند مگر اینکه از آن روند بزرگ پیروی کنند. برای این کشورها، رویکرد مطلوب‌تر آن است که بدون دادن هزینه‌ای از هر دو طرف منتفع شوند. این امر مستلزم یک خرد دیپلماتیک سطح بالاست. به عبارت دیگر، نمی‌تواند کاملا متکی بر یک طرف باشد؛ به عنوان مثال، اگر کشوری کاملا به طرف آمریکا نزدیک و وابسته باشد، قطعا خطرناک است.
«جانگ جیه» پژوهشگر «موسسه ملی راهبرد بین‌الملل» در «آکادمی علوم اجتماعی چین»، تاکید کرد: چین سنت به ائتلاف پیوستن یا مشارکت در ائتلاف‌ها را ندارد. در حال حاضر برای این کشورهای کوچک و متوسط در منطقه هند-اقیانوسیه، بهترین راه برگزیدن مسیری منعطفانه و عملگرایانه‌تر بر اساس منافع ملی خودشان است به جای اینکه به بلوک تقابل تحریک‌شده از سوی ایالات متحده بپیوندند. از اینها گذشته، هدف شکوفایی و رونق چین، تهدیدی برای کشورهای دیگر نیست و چین همواره مدافع منافع متقابل و همکاری برد-برد بوده است.
نخست وزیر نیوزیلند درباره روابط کشورش با چین گفت که «روابط ما با چین مستلزم مدیریت محتاطانه است» و اینکه «از آنجایی که این چشم اندازها با دیگران مشترک هستند ما همکاری می‌کنیم. این در کانون سیاست خارجی مستقل ما جای دارد.»
رویکرد نیوزیلند میراث‌دار برخی از ویژگی‌های جغرافیایی و تاریخی این کشور است اما در عین حال می‌تواند مرجعی برای کشورهایی باشد که تحت نفوذ قدرت‌های سنتی قرار دارند. یک مثال واضح در این زمینه کشور جزایر سلیمان است که از لحاظ تاریخی عمیقا تحت کنترل استرالیا بود اما نهایتا بر اساس منافع ملی خود یک تصمیم سیاسی گرفت و اکنون در حال توسعه همکاری خود با چین است.
مناسبات میان پکن و ولینگتون با ثبات است اما لازم است بر همکاری عملگرایانه بیشتر مانند روابط اقتصادی و تعاملات انسانی تاکید صورت گیرد. با توجه به چنین همکاری ملموسی هر دو طرف فضای بیشتری برای مانور خواهند داشت. دستکم، این باید رویکردی باشد که نتیجه‌بخش است و به توسعه ملی دو کشور منجر می‌شود.
