چرا جذابیت سازوکار همکاری «بریکس» در حال بیشتر شدن است؟

پانزدهمین نشست «بریکس» قرار است از ۲۲ تا ۲۴ آگوست (۳۱ مرداد تا ۲ شهریور) در آفریقای جنوبی برگزار شود. این نخستین نشست حضوری سران بریکس طی سه سال گذشته محسوب می‌شود. رهبران کشورهای بریکس موضوعاتی مانند تقویت همکاری بریکس و «توسعه» سازوکار همکاری بریکس را به بحث خواهند گذاشت.

طی این رویداد، آفریقای جنوبی علاوه بر برگزاری نشست بریکس و «مجمع تجاری بریکس»، از رهبران بسیاری از کشورهای آفریقایی و کشورهای «جهان جنوب» دعوت کرده تا در نشست «بریکس-آفریقا» و گفتگوی «بریکس+» حضور یابند. همزمان برخی کشورها در آفریقا، خاورمیانه و آمریکای لاتین رسما درخواست عضویت در سازوکار همکاری بریکس را ارائه داده و کشورهای بیشتری تمایل خود برای پیوستن به بریکس را مطرح کرده‌اند. به این ترتیب می‌توان گفت جذابیت و گیرایی سازوکار همکاری بریکس در حال قدرتمندتر شدن است.

صلح و توسعه خواسته‌های مشترک تمام بشریت است. سازوکار همکاری بریکس کارآمد است زیرا مبتنی بر اصول والای ترویج صلح و توسعه جهانی است. کشورهای بریکس دیدگاه مشترکی برای توسعه آینده بشر دارند که به همین دلیل است که جذابیت سازوکار همکاری بریکس به طور مستمر در حال افزایش است.

سازوکار همکاری بریکس ۱۷ سال توسعه را پشت سر گذاشته و به نتایج مفیدی دست یافته است: راه اندازی «بانک توسعه جدید»، ایجاد مقررات ذخیره اضطراری کشورهای بریکس، فرمول‌بندی «راهبرد همکاری امنیت غذایی بریکس» و انجام تلاش‌ها برای حفظ همکاری چندجانبه با «سازمان تجارت جهانی» به عنوان سنگ بنا.

سیستم تجاری و همکاری کاربردی به عرصه‌های مختلفی مانند اقتصاد و تجارت، فاینانس، علم و فناوری، کشاورزی، فرهنگ، آموزش، سلامت و اندیشکده‌ها کشیده شده و کمک‌های بزرگی به ارتقاء احیای اقتصادی جهان و حل مشکلات توسعه جهانی کرده است.

بسیاری از کشورهای در حال توسعه خواستار عضویت در سازوکار همکاری بریکس هستند دقیقا به این دلیل که آنها جنب و جوش توسعه قدرتمند بریکس را می‌بینند و امیدوار به آموختن تجربه‌های موفق و سوار شدن قطار توسعه در کنار هم هستند.

«مختار قباشی» معاون رئیس «مرکز عربی مطالعات سیاسی و راهبردی» در مصر معتقد است کشورهای بیشتر و بیشتری خواستار پیوستن به سازوکار همکاری بریکس هستند که نشان دهنده این است که این یک سازوکار جذاب به حساب می‌آید و نفوذی مهم در اقتصاد جهان دارد. پیوستن به سازوکار همکاری بریکس سرمایه گذاری و تجارت را در میان کشورهای عضو افزایش خواهد داد و به ارتقاء رشد اقتصادی کمک خواهد کرد.

سازوکار همکاری بریکس مهم‌ترین کانال برای کشورهای واقع در «جهان جنوب» است تا ارتباطات راهبردی انجام دهند. کشورهای بریکس متعهد به حفظ چندجانبه‌گرایی، ترویج فعالانه اصلاح نظام حکمرانی جهانی و ارتقاء حضور و صدای کشورهای بازار نوظهور و کشورهای در حال توسعه هستند تا به یک نیروی فعال،‌ پایدار و سازنده در امور بین‌‌المللی تبدیل شوند.

طی چهاردهمین نشست سران بریکس که ژوئن ۲۰۲۲ برگزار شد، رهبران پنج کشور بریکس به اجماعی مهم در خصوص توسعه بریکس دست یافته و از بحث درباره استانداردها و رویه‌های این توسعه حمایت کردند. توسعه بریکس همچنین یکی از موضوعات مهمی است که قرار است در نشست آتی سران بریکس مورد بحث قرار گیرد.

بسیاری معتقدند که معرفی اعضای تازه، جنب و جوشی جدید به همکاری بریکس تزریق خواهد کرد و همچنین قدرت نمایندگی و تاثیر کشورهای بریکس را افزایش خواهد داد به گونه‌ای که به قدرتمندساختن هر چه بیشتر «صدای بریکس» و حفظ انصاف و عدالت بین‌المللی کمک خواهد کرد. از این طریق است که می‌توان چندجانبه گرایی را به منظور ایجاد ثبات بیشتر در یک جهان نامطمئن به اجرا درآورد.

«نیکلاس مادورو» رئیس جمهور ونزوئلا اخیرا در مصاحبه با رسانه‌ها گفت که سازوکار همکاری بریکس یک پلتفرم مهم برای حفاظت از چندجانبه‌گرایی است، حکمرانی جهانی را بهبود می‌بخشد، صدای کشورهای در حال توسعه را بلند می‌سازد و نیرومحرکه‌ای برای جهان چندقطبی جدید نوظهور است.

«یوسف امین» تحلیلگر سعودی گفت انتظار بسیاری از کشورهای در حال توسعه این است که نظم بین‌المللی آینده نباید دیگر مفاهیم «دوست و دشمن» را در بر داشته باشد تا بر اساس آن طرف‌ها مجبور به جانبداری باشند.

برای بسیاری کشورها مانند عربستان سعودی که امیدوار به افزایش صدایشانن در تشکیل این نظم جدید هستند، پیوستن به سازوکار همکاری بریکس یک فرصت مهم در جهت تحقق این چشم انداز به حساب می‌آید.

مردم انتظار دارند نشست سران بریکس به ایجاد هر چه بیشتر اجماع منجر شود، به روح همکاری بریکس انگیزه بخشیده و کشتی بریکس را از میان طوفان و امواج عبور داده و به ساحلی روشن‌تر و بهتر برساند.