ابتکار امنیت جهانی: نور «امیدی» در جهان متلاطم امروز

ابتکار امنیت جهانی: نور «امیدی» در جهان متلاطم امروز

دقیقا سه سال پیش در چنین روزی (۲۱ آوریل ۲۰۲۲)، شی جین پینگ، رئیس جمهوری خلق چین در مراسم افتتاحیه مجمع آسیایی بوآئو برای اولین بار ابتکار امنیت جهانی را مطرح کرد. با گذشت سه سال از آن روز، اکنون این ابتکار مورد حمایت بیش از ۱۲۰ کشور و منطقه و سازمان بین المللی قرار گرفته و در بیش از ۱۲۰ سند دوجانبه و چندجانبه در مورد مبادلات و همکاری های چین با سایر کشورها و سازمان های بین المللی قید شده است. محتوای خاص این ابتکار و ویژگی‌ های ارزشمند برای جهان چیست؟

دنیای امروز با مسائل امنیتی مختلف از جمله جنگ روسیه و اوکراین، اوضاع متشنج در خاورمیانه، وضعیت وخیم اقلیمی، بحران غذا، حملات سایبری و موارد دیگر مواجه است. در عین حال، یکجانبه‌گرایی، جنگ تجاری و استفاده ابزاری برخی کشورها از تحریم علیه سایر کشورها باعث تضعیف اعتماد متقابل در جهان شده است. این مشکلات فراتر از مرزهای جغرافیایی است و توسط یک کشور قابل حل نخواهد بود.

در چنین شرایطی بود که در سال ۲۰۲۲ شی جین پینگ ابتکار امنیت جهانی را مطرح کرد که شامل چهار مورد اصلی زیر است:

اول، باید به یک مفهوم جامع امنیتی پایبند بود، به این معنی که امنیت فقط جنبه نظامی ندارد، بلکه مربوط به حوزه‌های اقتصادی، مالی، بهداشت و درمان، محیط زیست، غذا، فضای سایبری و موارد دیگر نیز می‌شود.

دوم، باید اصل «امنیت مشترک» را رعایت کرد و بر این نکته تاکید داشت که امنیت یک کشور به بهای امنیت سایر کشورها محقق نخواهد شد.

سوم، باید همکاری برای ایجاد امنیت را ترویج کرد و بر این نکته تاکید کرد که همه کشورها باید تقابل را کنار بگذارند و به طور مشترک با چالش های امنیتی مقابله کنند.

چهارم، باید از مفهوم امنیت پایدار حمایت و بر ثبات و پایداری بلندمدت امنیت تمرکز کرد. به عنوان مثال، در برخورد با منازعات منطقه‌ای، نمی‌توانیم تنها به سرکوب با زور تکیه کنیم، بلکه باید به از بین بردن ریشه‌های درگیری‌ها مانند فقر، توسعه نامتوازن، درگیری‌های قومی و مذهبی و سایر راه‌ها روی آوریم.

عکس: ماداگاسکار یکی از مراکز مهم تولید برنج در جهان است. به منظور تقویت مقاومت شالیزارهای ماداگاسکار در برابر خشکسالی و بارندگی دیرهنگام ناشی از تغییرات آب و هوایی، کارشناسان چینی به مردم محلی تکنیک‌های کشت برنج هیبریدی را آموزش می دهند.

ابتکار امنیت جهانی از ناکجاآباد پدیدار نشده، بلکه ریشه‌ هایی عمیق در فرهنگ سنتی چین دارد؛ به عنوان مثال، اندیشه کنفوسیوس در مورد «با ارزشترین بودنِ هماهنگی»، فلسفه تائوئیستی «هماهنگی بین انسان و طبیعت» و ایده اجتماعی «همه در زیر بهشت ​​به عنوان یک خانواده» از جمله عناصر فرهنگی تاثیرگذار بر مطرح شدن ابتکار امنیت جهانی به شمار می آیند.

چین نه تنها حامی ابتکار امنیت جهانی، بلکه یکی از اجراکنندگان آن نیز هست.

در سال ۲۰۲۳، با میانجیگری چین، عربستان سعودی و ایران روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفتند و همین امر ثابت می کند که در مقایسه با رویارویی و تقابل، تأثیر گفت و گو و مذاکره بر برقراری امنیت پایدار بسیار بیشتر خواهد بود.

به علاوه، چین با سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد برای ترویج فناوری برنج هیبریدی در قاره آفریقا همکاری کرده و از همین طریق، تولید شالی در این قاره دو برابر افزایش یافته است.

همچنین از طریق ساخت مشترک «کمربند و جاده»، چین به کشورهایی که در طول این مسیر قرار دارند کمک می‌کند تا بنادر، راه‌آهن و نیروگاه‌های خورشیدی (فتوولتائیک) را بسازند و از این طریق علاوه بر کاهش انتشار کربن، مشکل کمبود برق و سایر مشکلات محلی خود را حل کنند. این اقدامات چین با کمک به توسعه منطقه از طریق ایجاد اتصالات زیرساخت ها و تحقق الگوی توسعه سبز یکی از رویه‌های اجرای مفهوم امنیت مشترک به شمار می آید.

عکس: ۳ دسامبر ۲۰۲۱، راه آهن چین-لائوس بین شهرهای کونمینگ چین و وین‌تیان لائوس رسما به بهره برداری رسید. این مسیر ریلی با طول ۱۰۳۵ کیلومتر اولین خط آهن مدرن لائوس است.

کشتی بیمارستانی «صلح» چین در سال ۲۰۲۴ خدمات پزشکی بشردوستانه خود را به ۱۳ کشور در آسیا و آفریقا ارائه کرده است. گروه های پزشکی چین در بیش از ۱۰۰ مرکز پزشکی در بیش از ۵۰ کشور در سراسر جهان فعالیت می‌ کنند.

عکس: ۳ ژوئیه ۲۰۲۳، کشتی بیمارستانی صلح نیروی دریایی چین برای انجام ماموریت «رسالت هماهنگ ۲۰۲۳» شهر جوشان استان جه‌جیانگ را به مقصد کیریباتی، تونگا، وانواتو، جزایر سلیمان و تیمور-لست ترک کرد تا خدمات پزشکی بشردوستانه خود را به بیماران نیازمندان در این کشورها ارائه دهد.

ابتکار امنیت جهانی مورد استقبال صاحب نظران در سراسر جهان قرار گرفته است. گای رِیدر(Guy Ryder)، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد خاطرنشان کرد که ابتکار امنیت جهانی ایده ‌ها و راه حل هایی موثر را برای رسیدگی به مبرم‌ترین مسائل مورد نیاز به حل شدن در حوزه صلح و امنیت جهانی ارائه کرده است. در حال حاضر این ابتکار مورد حمایت بیش از ۱۲۰ کشور و منطقه و سازمان بین المللی قرار گرفته و در بیش از ۱۲۰ سند دوجانبه و چندجانبه مبادلات و همکاری بین چین و سایر کشورها و سازمان های بین المللی قید شده است.

ابتکار امنیت جهانی با این پیام همراه است که امنیت به معنای حفظ منافع خود به تنهایی نیست، بلکه نیازمند همکاری جمعی است و در عین حال، امنیت به معنای تسلط برنده بر همه‌ چیز نیست، بلکه نیازمند همزیستی با یکدیگر است. همانگونه که یکی از تحلیلگران اشاره کرده است، «این ابتکار حیاتی‌ترین عنصر مورد نیاز جهان پرتلاطم امروز را برای عموم کشورهای دنیا به ارمغان می‌آورد  و آن عنصر نیز امید است.»

عکس: چین به طور فعال در عملیات حفظ صلح جهانی شرکت می کند