تقویت خوداتکایی؛ بهترین پاسخ چین به همه اشکال سرکوب و مهار

در پی اعلام جدیدترین دور محدودیت‌های صادراتی ایالات متحده علیه چین در زمینه صنعت تراشه‌‌های رایانه‌ای، روز چهارشنبه چندین انجمن صنعتی چین با اشاره به “عدم ایمنی و قابل اطمینان نبودن تراشه‌های ساخت ایالات متحده” در سطح بین‌المللی خبرساز شدند.

همزمان با تحلیل‌های دقیق این اظهارات از سوی برخی رسانه‌های غربی، گروهی از رسانه‌های آمریکایی نیز نسبت به “اقدامات متقابل” احتمالی چین در واکنش به این محدودیت‌ها ابراز نگرانی کرده‌اند. در همین حال، متحدان ایالات متحده نگران هستند که این “اقدامات متقابل” ممکن است به جرقه‌ای برای شعله‌ور شدن “جنگ تجاری چین و ایالات متحده ۲.۰” تبدیل شود و سایر کشورها را نیز تحت تأثیر قرار دهد. در عین حال، کاخ سفید نیز اعلام کرده است که «تدابیر لازم» برای کاهش تأثیرات ناشی از هرگونه «اقدامات قهری» از سوی چین را در پیش خواهد گرفت.

در واقع، همزمان با برنامه‌ریزی‌های اولیه ایالات متحده برای اجرای این دور جدید از محدودیت‌های صادراتی علیه چین، انجمن‌های صنعتی مرتبط، شرکت‌ها و رسانه‌های معتبر این کشور به واشنگتن هشدار داده بودند که استفاده از حمایت‌گرایی برای جلوگیری از پیشرفت‌های چین در زمینه فناوری به نتایج سیاست مورد نظر دست نخواهد یافت و در عوض، موجب «تحریک» چین برای تسریع تلاش‌های مستقل خود در زمینه نوآوری خواهد شد.

روشن است که در مواجهه با هر گونه سرکوب و مهار از سوی کشورهای دیگر، چین کاملاً حق دارد از منافع خود در برابر آسیب‌های ناروای ناشی از این سرکوب‌ها محافظت کند. در عین حال، چین همواره در تصمیم‌گیری‌های خود یک چشم‌انداز گسترده‌تر و مبتنی بر حفظ نظم تجارت جهانی و ثبات زنجیره‌های صنعتی و تأمین را در نظر می گیرد. مبنای منطقی اصلی واکنش‌های چین به تحت سرکوب قرار گرفتن و با مانع مواجه شدن در بخش فناوری همواره اتکا به خود و تقویت خود بوده است.

برای چین، هیچ یک از این اقدامات ناآشنا نیستند. سال گذشته، نشریه فارین پالیسی در مقاله‌ای به این موضوع اشاره کرد که “در سال ۱۹۹۳، دولت کلینتون کوشید دسترسی چین به فناوری ماهواره‌ای را محدود کند. امروز، چین حدود ۵۴۰ ماهواره در فضا دارد (تعداد واقعی آنها از ۹۰۰ ماهواره فراتر رفته است) و قصد دارد رقیب استارلینک را به فضا بفرستد. هنگامی که آمریکا در سال ۱۹۹۹ دسترسی چین به سیستم داده‌های مکانی (GPS) خود را محدود کرد نیز چین به سادگی سیستم ماهواره‌ای ناوبری جهانی«بِی‌دوئو» را به موازات این کشور توسعه داد و امروز می‌توان گفت که از نظر برخی‌ معیارهای بی‌دوئوی چین بهتر از جی پی اس ایالت متحده است.

در مواجهه با تحریم‌ها و فشارهای خارجی، چین همواره با تلاش و سختکوشی، توانایی خود برای دستیابی به پیشرفت‌ در زمینه فناوری و ارتقای صنعتی را نشان داده و این موضوع به همان میزان که در گذشته صادق بوده، در آینده نیز صادق خواهد بود.

تقویت خوداتکایی از سوی چین بهترین پاسخ به همه اشکال سرکوب و مهار است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که در طول یک دهه گذشته چین صاحب یکی از سریع ترین اقتصادهای در حال رشد جهان از نظر نوآوری بوده است. چین نه تنها توانایی‌های خود در زمینه انجام پژوهش‌های مستقل و توسعه فناوری‌های پیشرفته افزایش داده، بلکه بر سرمایه‌گذاری‌های راهبردی و انجام همکاری‌های بین‌المللی برای تحقق اهداف آینده‌نگرانه نیز تمرکز داشته است.

در سال‌های اخیر، فناوری‌های نوظهور چین مانند ۵ جی(5G)، پهپادها، باتری‌های لیتیومی، صفحات خورشیدی فتوولتائیک و فناوری انتقال ولتاژ فوق‌قوی در صحنه بین‌المللی خوش درخشیده‌اند. در این سال‌ها، روند حرکت رو به جلوی توسعه فناوری چین هرگز متوقف نشده است. فشارهای خارجی ممکن است بر این روند تأثیر داشته باشند اما نمی‌توانند مانع از صعود چین به قله نوآوری مستقل شوند. دقیقاً به دلیل همین پیشرفت‌های ملموس است که برخی شخصیت‌های با بصیرت غربی از واشنگتن خواسته‌اند تا به اصطلاح «بازی موش و چکش» بیهوده خود را کنار بگذارد.

در حال حاضر، بین چین و بالاترین سطح جهانی در زمینه‌ برترین‌ فناوری‌ها و از آن جمله تراشه‌های پیشرفته، یک شکاف قابل توجه وجود دارد. با این حال، عزم چین برای نوآوری و دنبال کردن توسعه به استواری یک کوه است. باید توجه داشت رسیدن چین به خوداتکایی در زمینه فناوری، نه تنها با حق توسعه بیش از ۱.۴ میلیارد نفر شهروند این  کشور در ارتباط است بلکه توانایی چین در ارائه کالاهای عمومی با کیفیت بالاتر به جهان را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

در این عصر جهانی شدن، همزمان با ارائه وسایل نقلیه الکتریکی، محصولات فتوولتائیک و خدمات شبکه ۵ جی چین به مردم اروپا، ایالات متحده، خاورمیانه، آفریقا و آمریکای لاتین، توسعه همراه با فراگیر بودن و سودرسانی چین در زمینه فناوری پیشرفته مورد استقبال و پذیرش گسترده کشورهای جهان قرار می‌گیرد و به همین دلیل، چین ناگزیر  از دست یافتن به موفقیت‌های بزرگتر خواهد بود.