جذابیت دموکراسی سوسیالیستی چین در چیست؟

امسال هفتاد و پنجمین سالگرد تاسیس جمهوری خلق چین است. چین طی این ۷۵ سال چین مستمرا دموکراسی سوسیالیستی خود را توسعه داده، اصلاحات سیاسی را به شکلی پیوسته به پیش برده و تا حد زیادی سیستم‌ها و قابلیت‌های حکمرانی خود را مدرن کرده است.

با این حال برخی غربیون حاضر به رسمیت شناختن چین به عنوان یک دموکراسی نیستند و اصرار دارند سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی را با «حکومت تک حزبی» آن، «غیردموکراتیک» یا «استبدادی» توصیف کنند.

چین یک نظام حزبی سیاسی متفاوت دارد اما این امر آن را به کشوری با «حکومت تک حزبی» یا استبدادی تبدیل نکرده است. نظام همکاری چند حزبی و مشاوره سیاسی تحت رهبری «حزب کمونیست چین» (CPC) یک نظام حزبی سیاسی منحصربه‌فرد است که ریشه در تاریخ و واقعیت چین دارد امری که حاکی از انتخابی متمایز است که با نظام‌های حزب سیاسی غربی تفاوت دارد.

وقتی نوبت به این می‌رسد که یک کشور باید چه نوع نظام حزبی سیاسی داشته باشد، عامل تعیین کننده سنت‌ها و واقعیت‌های تاریخی آن است. نظام‌های حزبی سیاسی غربی دربرگیرنده یک حقیقت جهانی نیستند. کلید دستیابی به حکومت دموکراتیک در بررسی یک نظام حزبی سیاسی متناسب با اوضاع خاص یک کشور نهفته است.

چین پس از «انقلاب ۱۹۱۱» مدتی کوتاه نظام‌های حزبی سیاسی غربی را تجربه کرد. مشخص شد که نه نظام چند حزبی پارلمانی در دوران حکومت «بی‌یانگ» و نه نظام تک حزبی سرپرستی تحت حکومت «کومینتانگ» نتوانستند آشفتگی سیاسی چین را حل کنند.

«کنفرانس مشورت سیاسی خلق چین» (CPPCC) در سال ۱۹۴۹ نظام همکاری چند حزبی و مشورت سیاسی را تحت رهبری حزب کمونیست ایجاد کرد. دیگر احزاب سیاسی و شخصیت‌های برجسته بدون وابستگی حزبی برای مشارکت در حکومت دعوت شدند و این نوع جدید از نظام حزبی سیاسی از آن زمان به طور کامل اجرا شده است.

تحت این نظام، حزب کمونیست، کانون دولت و جامعه است و موقعیت رهبری و حکمرانی آن در قانون اساسی ذکر شده است. این تضمین کننده این امر است که حزب کمونیست می‌تواند هم به چالش‌های فوری رسیدگی کند و هم برنامه‌های راهبردی درازمدت را تدوین نماید.

به عنوان مثال حزب حاکم چین در سال ۲۰۲۰ برای واکنش به پاندمی کرونا بسیج و ظرفیت‌های سازمانی قابل توجهی را نشان داد و امنیت و معیشت مردم در مناطق متاثر از کرونا را تضمین کرد. در عین حال، از شدت مبارزه چین علیه فقر کاسته نشد و در انتهای سال ۲۰۲۰ چین فقر مطلق را برای ۱.۴ میلیارد نفر جمعیت خود ریشه کن ساخت. دیگر احزاب سیاسی در چین همتای احزاب اپوزیسیون در غرب نیستند بلکه تحت رهبری حزب کمونیست در حکمرانی کشور مشارکت دارند. برخلاف رویکرد «پیروز، همه کاره است» در دموکراسی‌های غربی، احزاب سیاسی در چین بخش جدایی ناپذیر نهادهای حکمرانی چین هستند.

طبق آمارهای رسمی، از اولین نشست «سیزدهمین کنگره ملی خلق» در سال ۲۰۱۸، بیش از ۱۵۲ هزار عضو دیگر احزاب سیاسی و شخصیت‌های برجسته بدون وابستگی حزبی به عنوان قانونگذار در سطوح مختلف خدمت کرده‌اند. آنها در دولت مشارکت دارند، در خصوص سیاست‌های کلیدی و انتصابات رهبری مشورت می‌دهند، امور دولتی را مدیریت می‌کنند و در تدوین و اجرای قوانین و سیاست‌ها سهیم هستند. این مزیت از حملات متقابل و مانع تراشی که اغلب در میان احزاب سیاسی غربی دیده می‌شود، خودداری کرده است.

نظام سیاسی حزبی چین از طریق همکاری نزدیک میان حزب کمونیست و دیگر احزاب سیاسی به خواست اکثریت احترام می‌گذارد و در عین حال تقاضاهای معقول اقلیت را هم لحاظ می‌کند. این نوع نظام، از معضلات نظام‌های حزبی سیاسی غربی که تحت سلطه گروه‌های نخبگان و منافع خاص هستند دوری می‌ورزد و به شکلی کارآمد منعکس کننده منافع و خواسته‌های گروه‌های مختلف اجتماعی است.

نظام حزبی سیاسی چین که محصول جستجوی عملی مردم چین متناسب با شرایط ملی این کشور است، به تمدن بشری نیز قلمداد می‌گردد.

نظام حزبی سیاسی چین با ۷۵ سال توسعه به تکامل نظام‌های سیاسی حزبی جهانی کمک کرده و مدلی جدید برای تمدن سیاسی ارائه نموده است. در همین حال، چین تنوع و پیچیدگی نظام‌های دموکراتیک را به رسمیت می‌شناسد و برای حق سایر کشورها به منظور انتخاب نظام حزبی سیاسی متناسب با شرایط ملی آنها احترام قائل است.

چین به جای آنکه به زعم هوچی گری برخی غربیون یک حکومت «استبدادی» باشد، هرگز به دنبال تحمیل نظام سیاسی حزبی خود بر دیگر کشورها نبوده است. احترام متقابل و برابری کلید تقویت توسعه سیاسی دموکراتیک در سطح جهان است.