چرا فرآیند اصلاحات چین تقلیدی از مدل‌های غربی نیست؟
اصلاحات و گشایش چین یکی از قابل توجه‌ترین نقاط عطف در تاریخ ۷۵ ساله آن یعنی از زمان تاسیس جمهوری خلق چین در سال ۱۹۴۹ است.
اقتصاد چین از سال ۱۹۷۹ تا سال ۲۰۲۳، با نرخ میانگین سالانه ۸.۹ درصد رشد کرد که بسیار بالاتر از میانگین جهانی ۳ درصد طی مدت مشابه بود امری که به طور متوسط ۲۴.۸ درصد به رشد اقتصادی جهان کمک کرده که بالاترین رشد در میان تمام کشورها محسوب می‌شود.
این دستاوردها از تعهد تزلزل ناپذیز چین به مسیر اصلاحی نشأت می‌گیرد که توسط یک جهت شفاف، موضع مردم محور و اصول قوی هدایت می‌شود.
اصلاحات و گشایش چین به مسیر سوسیالیسم با ویژگی چینی پایبند است. با اینکه چین از برخی تجربیات غربی در مرحله معرفی سازوکارهای بازار بهره برده اما هیچگاه از مسیر سوسیالیستی خود منحرف نشده است. در عوض چین خلاقانه یک اقتصاد بازار سوسیالیستی را توسعه بخشیده که از نیروهای بازار استفاده می‌کند و در عین حال مزایای نظام سوسیالیستی را نیز حفظ می‌نماید.
چین با درک این واقعیت که هیچ مدل «فراگیر»ی برای اقتصاد بازار وجود ندارد و هر کشور مسیر توسعه منحصر به فرد خود را دارد، هر مرحله از اصلاحاتش را بر اساس شرایط ملی، بافت تاریخی و نیازهای عملی خود استوار کرده و به جای تقلید کورکورانه از مدل ای توسعه غربی، فرآیند کاوش و انطباق را دنبال نموده است.
برای مثال نظام مسئولیت خانوار در مناطق روستایی کپی از شیوه‌های کشاورزی غربی نبود، بلکه نظامی بود که به کشاورزان استقلال بیشتری می‌داد و در نتیجه بهره وری را افزایش می‌داد و کارایی را بهبود می بخشید. به شکلی مشابه، ایجاد مناطقه اقتصادی ویژه در شهرها به‌جای بازاری‌سازی کامل، سازوکارهای بازار را به صورت گزینشی معرفی کرد.
علاوه بر این، چین رویکرد «انجام پایلوت قبل از تعمیم در مقیاس بالا» را برای اصلاحات به اجرا در آورد که در آن سیاست‌های جدید در مناطق یا بخش‌های خاص قبل از تعمیم تجربیات موفق در سراسر کشور آزمایش شدند. این رو‌ش‌ها نه فقط ریسک‌ها را کاهش دادند بلکه گسترش سریع شیوه‌های موفق را امکان پذیر کرد و بنابراین رشد اقتصادی پایدار را به ارمغان آورد.
به علاوه، اصلاحات و گشایش چین بر خلاف مدل‌های غربی، فقط ناشی از پیگیری رشد اقتصادی نیست بلکه به شکلی مستمر رفاه کلی مردم را در اولویت قرار داده است.
هدف همیشه این بوده که اطمینان حاصل شود منافع اصلاحات و توسعه عادلانه بین همه تقسیم می شود و رفاه مردم به شکلی مستمر بهبود می‌یابد.
این اصلاحات برای مردم و از جانب مردم است و منافع آن توسط خود مردم سنجیده و به اشتراک گذارده می‌شود.
از زمان آغاز اصلاحات و گشایش، استانداردهای زندگی مردم چین بهبودهای چشمگیری را تجربه کرده است. فقط مطلب در نواحی روستایی ریشه کن شده، امری که یک گام تاریخی محسوب می‌شود. بر اساس داده‌های رسمی، سرانه درآمد خالص شهروندان چین از ۳۴۳ یوان (۴۹ دلار) در سال ۱۹۷۸ به ۵۱ هزار و ۸۲۱ یوان (۷۳۸۵ دلار) در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است.
چین طی این بازه، بزرگترین نظام تامین اجتماعی جهان را ساخته است. تا سال ۲۰۲۳، بیش از ۱ میلیارد نفر در بیمه بازنشستگی پایه ثبت نام کردند و بیش از ۱.۳ میلیارد نفر تحت پوشش بیمه درمانی پایه قرار گرفتند که هر دو با نرخ پوشش بیش از ۹۵ درصد بودند.
این دستاوردها به شکلی قابل توجه کیفیت زندگی مردم را بهبود بخشیده، شکاف شهری-روستایی را کاهش داده و برابری اجتماعی به ویژه در نواحی روستایی را ارتقاء بخشیده، جایی که بهبود در حقوق بازنشستگی و سلامت به عدالت اجتماعی در سطحی بالاتر کمک کرده است.
علاوه بر این، رهبری متمرکز و متحد حزب کمونیست چین، عامل اصلی است که پیشرفت نرم اصلاحت را تضمین می‌کند. چین فقط با رهبری قدرتمند حزب حاکم توانسته خطرات و چالش‌های موجود در فرآیند اصلاحات را با موفقیت پشت سر بگذارد و اصلاحات را در مسیر صحیح حفظ کند.
تجربه چین نشان می‌دهد که اصلاحات و گشایش آن توسط یک جهت شفاف، موضع مردم محور و اصول قوی هدایت می‌شود. این کلید دستاوردهای تاریخی آن است و اصل اساسی برای تعمیق بیشتر اصلاحات در آینده باقی خواهد ماند.
اصلاحات فقط به معنای جایگزین کردن نظام سوسیالیستی نیست بلکه به معنای بهینه‌سازی و توسعه سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی است.
هدف غاییِ اصلاحات و گشایش ایجاد کشوری قدرتمندتر، جامعه‌ای عادلانه‌تر و زندگی بهتر برای مردم است. چین با اولویت دادن به منافع مردمش، احترام به اراده و باز کردن قفل خلاقیتشان، نیرو محرکه پایان‌ناپذیر اصلاحات و گشایش را تضمین می‌کند.
