سفر به ماه؛ روایتی از ۲۰ سال تلاش تحسین‌برانگیز چین برای اکتشاف ماه
سه ماه پس از بازگشت جدیدترین کاوشگر ماه چین به زمین، نمونه‌هایی که کاوشگر «چانگ‌یی-۶» به زمین آورده بود، رمز و راز جدیدی را درباره سمت پنهان ماه فاش کرده است.
پژوهش‌ها هفته گذشته تفاوت‌های کلیدی میان نمونه‌های آورده شده توسط چانگ‌یی-۶ با کاوشگر قبلی یعنی چانگ‌یی-۵ را نشان داد.
به نظر می‌رسد نمونه‌های چانگ‌یی-۶ در مقایسه با نمونه‌های ماه چانگ‌یی-۵ به دلیل تفاوت در ترکیب مواد معدنی، رنگشان کمی روشن‌تر باشد. این نمونه‌ها حاوی پلاژیوکلاز بیشتر و مقدار کمتری الیوین هستند. به علاوه چگالی کمتر آن‌ها نشان‌دهنده یک ترکیب متخلخل‌تر و ساختار ضعیف‌تر است.
چین در ماه ژوئن ماموریت کاوشگر چانگ‌یی-۶ را پس از ۵۳ روز سفر به پایان رساند. این ماموریتی تاریخ ساز بود چرا که برای نخستین بار مواد از سمت پنهان ماه و به میزان ۱۹۳۵.۵ گرم نمونه ارزشمند به زمین آورده می‌شد.
«یانگ ویی» پژوهشگر «موسسه زمین شناسی و ژئوفیزیکِ» وابسته به «آکادمی علوم چین» در این باره گفت: ماموریت چانگ‌یی-۶ نشان دهنده یک نقطه عطف بسیار مهم در تاریخ اکتشافات بشر درباره ماه است و به یک فهم جامع‌تر از تکامل ماه کمک می‌کند.
گام‌های ملموس پیش رو طی ۲۰ سال
وی تاکید کرد: اشتیاق به ماه در فرهنگ چینی ریشه دارد و مربوط به قرون گذشته است، همانطور که در روایت اساطیریِ چانگ‌یی، بانویی که به ماه سفر کرده و در آنجا ساکن شده، مشهود است.
پروژه اکتشاف ماه چین که به نام این افسانه نامگذاری شده، به طور رسمی در سال ۲۰۰۴ آغاز به کار کرد.
چین به دنبال یک طرح سه مرحله‌ای، جای‌گیری در مدار مورد نظر، فرود و بازگرداندن نمونه، نخستین کاوشگر ماه خود را به نام چانگ‌یی-۱ در سال ۲۰۰۷ پرتاب کرد. این ماموریت یک نقشه جامع از سطح ماه به دست پژوهشگران داد و جزییات دیده نشده قبلی را، نشان داد.
مدارگرد ماه چانگ‌یی-۲ در سال ۲۰۱۰ به فضا پرتاب شد و از ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری اقدام به نقشه برداری ماه کرد و تصویری با وضوح بی سابقه هفت متر گرفت. چانگ‌یی-۳ در سال ۲۰۱۳ به یک فرود نرم موفقیت آمیز روی سطح ماه دست یافت. به علاوه، نخستین ماه نورد چین با نام «یوتو» (خرگوش ماه) اثر خود را بر سطح ماه گذاشت و رکورد طولانی‌ترین کارکرد ماه نوردی را تا کنون به ثبت رساند.
چانگ‌یی-۴ هم که در سال ۲۰۱۸ به فضا پرتاب شده بود در سال ۲۰۱۹ تاریخ‌ساز شد چرا که نخستین کاوشگری بود که در سمت پنهان ماه فرود می‌آمد و پس از آن ماموریت موفقیت آمیز چانگ‌یی-۵ در سال ۲۰۲۰ انجام شد که در آن ۱۷۳۱ گرم نمونه ماه به زمین آورده شد؛ این نخستین ماموریت نمونه برداری از سطح ماه طی چهار دهه گذشته محسوب می‌شد.
پیشبرد مراحل جدید
پروژه اکتشاف ماه تا پایانش راه زیادی در پیش دارد. چین با موفقیت چانگ‌یی-۶، در حال پیشبرد مرحله چهارم اکتشاف ماه خود است.
چین در نظر دارد در حدود سال ۲۰۲۶ چانگ‌یی-۷ را برای اکتشافات زیست‌محیطی و منابع به قطب جنوب ماه و کاوشگر چانگ‌یی-۸ را در حدود سال ۲۰۲۸ پرتاب کند تا بررسی دقیق استفاده در محل از منابع ماه را انجام دهد و راه را برای ساخت یک ایستگاه بین‌المللی تحقیقات ماه (ILRS) هموار کند.
ILRS شامل یک مرکز آزمایشی علمی در سطح ماه، ایستگاه‌های مداری و اجزای مبتنی بر زمین خواهد بود. پیش بینی می‌شود این مرکز طی دو مرحله ساخته شود؛ یک مدل پایه که تا سال ۲۰۳۵ در منطقه قطب جنوب ماه ساخته می‌شود و یک مدل توسعه یافته که تا حدود سال ۲۰۵۰ ساخته می‌شود.
این پروژه بلندپروازانه در سطح جهان مورد توجه شدید قرار گرفته و بیش از ۱۰ کشور و بیش از ۴۰ موسسه برای همکاری توافق امضاء کرده‌اند.
«وو وی‌رن» طراح ارشد برنامه اکتشاف ماه چین در مصاحبه ماه جولای خود با «سی جی تی ان» گفت: آغوش ما برای همکاری بین‌المللی با تمام کشورها از جمله کشورهای «جنوب جهانی، کشورهای «بریکس» و همچنین کشورهای غربی و اروپایی، باز است.
وی تاکی کرد: هیچگونه سیاست انزوا یا طرد نداریم و قصد داریم به صورت همه جانبه همکاری کنیم.
طراح ارشد برنامه اکتشاف ماه چین افزود: تصور می‌کنم قاعده کلی ما به اشتراک گذاری داده‌ها و به اشتراک گذاری نتایج است؛ ما مشتاق ساخت مشترک و به اشتراک گذاری مشترک با شرکایمان هستیم. هیچ تیم خاص یا انحصاری نداریم. بنا بر این برنامه‌های اکتشاف هوافضا و ماه چین از جمله اکتشاف سیاره‌ای، تماما به روی کل دنیا باز هستند.
