چرا تقویت همکاری توسعه برای کشورهای «جنوب جهانی» یک ضرورت تاریخی است؟

اخیرا اخبار جدیدی از کشورهای «جنوب جهانی» به گوش رسیده مبنی بر اینکه آنها امیدوار به تقویت همکاری هستند؛ تایلند و مالزی پیاپی درخواست برای پیوستن به «خانواده بریکس» را اعلام کرده و برزیل اظهار داشته که در حال مطالعه برای مشارکت در ساخت مشترک ابتکار «کمربند و جاده» است.

تحت شرایط رواج سیاست‌گرایی و یکجانبه‌گرایی جهانی و «جدا شدن و شکستن زنجیره‌ها» توسط برخی کشورها، «جنوب جهانی» به شکل روزافزونی در حال تبدیل شدن به یک نیروی مهم در ترویج توسعه باز جهانی و توسعه مبتنی بر همکاری است.

شمار اعضای بریکس در ژانویه امسال با افزوده شدن اعضای جدید به ۱۰ کشور افزایش یافت و «فهرست انتظار» درخواست الحاق به این سازوکار همچنان در حال گسترش است.

ساخت مشترک ابتکار «کمربند وجاده» نیز انسجامی قدرتمند و چشم‌اندازهای توسعه را به نمایش گذاشته است. در حال حاضر بیش از ۱۵۰ کشور و بیش از ۳۰ سازمان بین‌المللی به ساخت مشترک خانواده «کمربند و جاده» پیوسته‌اند. توافقنامه‌های پروژه‌های امضاء شده مقیاس سرمایه‌گذاری بیش از یک تریلیون دلار را باعث شده و به یک سکوی کاربردی مهم برای ساخت جامعه‌ بشری با سرنوشت مشترک، تبدیل گشته است.

ابتکار «کمربند وجاده» از راه‌آهن فوق سریع «جاکارتا-باندونگ» گرفته تا «کریدور اقتصادی چین-پاکستان» به کشورهای جنوب جهانی کمک کرده تا به جهان متصل شوند و «مسیر سریع» فقرزدایی و رفاه را در پیش بگیرند.

سازوکار همکاری بریکس در حال شکوفایی است، مشارکت راهبردی بریکس در حال تعمیق است و کشورهای بریکس نیز در حال توسعه مدل «بریکس پلاس» هستند و به این ترتیب همبستگی و همکاری با دیگر کشورهای بازار نوظهور و کشورهای در حال توسعه را تعمیق بخشیده و گام‌های جدیدی در خودکفایی مشترک بر می‌دارند.

جهانی شدن طی سال‌های اخیر با ناملایماتی روبرو بوده است. برخی از کشورهای توسعه ‌یافته منافع خود را در اولویت قرار داده‌اند، پشت سر هم تحریم‌ها را اعمال کرده‌اند یا از مسائل اقتصادی به عنوان سلاح استفاده نموده‌اند، شرط و شروط سیاسی را به همکاری‌ها ضمیمه کرده‌اند، کشورهای جنوب جهانی را مجبور به جانبداری نموده‌اند یا کشورهای جنوبی را در زمینه‌های اقتصادی، تجاری، علمی و فناوری سرکوب کرده‌اند، فضای توسعه باز بودن و همکاری جهانی را تضعیف نموده و نارضایتی شدید کشورهای جنوبی را بر انگیخته‌اند.

می‌توان گفت نوآوری سازوکار همکاری بریکس، ساخت مشترک ابتکار «کمربند وجاده» و دیگر سازوکارهای همکاری فعال دوجانبه و چندجانبه در میان کشورهای «جنوب جهانی» یک اصلاح یا مقابله به مثل در قبال این مدل تعامل غیرمنصفانه، نابرابر و غیرمنطقی است.

داده‌ها نشان می‌دهد که کشورهای بازار نوظهور و کشورهای در حال توسعه طی ۲۰ سال گذشته ۸۰ درصد به رشد اقتصادی جهان کمک کرده‌اند و طی ۴۰ سال گذشته سهم تولید ناخالص داخلی (GDP) جهانی آنها از ۲۴ درصد به ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است.

دلایلی وجود دارد که باور کنیم با ادامه گسترش زمینه‌های همکاری در کشورهای «جنوب جهانی» و ارتقای مقیاس آنها، روحیه همکاری جنوب-جنوب برابر، اعتماد متقابل، سود متقابل و نتایج برد-برد، همبستگی و کمک‌های متقابل نشان داده شده توسط همکاری بریکس و ساخت مشترک ابتکار «کمربند و جاده» جذاب‌تر و الهام بخش‌تر خواهد شد و نتیجتا نظم بین‌المللی را به سمتی عادلانه‌تر و معقول‌تر سوق خواهد داد و اجازه می‌دهد همکاری‌های توسعه جهانی بیشتر نتیجه دهد.