چه انتظاراتی از «کنفرانس وزراتی» سازمان تجارت جهانی باید داشت؟

وزرای تجارت و مقامات ارشد ۱۶۴ عضو «سازمان تجارت جهانی» (WTO) از دوشنبه تا پنجشنبه در ابوظبی امارات متحده برای «سیزدهم کنفرانس وزراتی» (MC13) این سازمان گرد هم می‌آیند.

این کنفرانس وزراتی دو سالانه بالاترین نهاد تصمیم گیری سازمان تجارت جهانی به حساب می‌آید و مباحث و نتایج آن تاثیری قابل توجه بر خود این سازمان و همچنین تجارت جهانی دارد.

نشست امسال بر موضوعاتی مهم از جمله اصلاحات سازمان تجارت جهانی، سازوکارهای حل اختلاف، تجارت الکترونیک و همچنین تجارت و پایداری زیست محیطی تمرکز خواهد کرد. این رویداد همچنین توجه جهانی را به خود جلب کرده چرا که فرصتی گرانبها برای ارتقای بیشتر توسعه سازمان و رسیدگی به چالش‌های جهانی محسوب می‌شود.

با این همه با نگاهی به گزارش‌های رسانه‌ای جاری درباره متون پیش نویس نشست و فهرست نتایج احتمالی یا اظهارات تمام طرف‌ها، انتظارات برای MC13 خوش بینانه نیستند.

باید توجه داشت که سازمان تجارت جهانی در یک برهه نسبتا حساس به سر می‌برد.

از یک سو این سازمان هنوز از زیان‌های شدید ایجاد شده توسط ایالات متحده بهبود نیافته بنا بر این دشوار است بگوییم بحران موجودیتی آن از بین رفته است. آمریکا همچنان به جلوگیری از احیای عملکرد عادی «نهاد استیناف» سازمان تجارت جهانی ادامه می‌دهد، چرا که عناصر پشتیبان ضد جهانی شدن و حمایت گرایی تجاری، همچنان در این کشور قدرتمند هستند. همه این‌ها بر توسعه هر چه بیشتر سازمان تجارت جهانی سایه افکنده است.

از سوی دیگر، با اینکه برخی بدبینانه پیش ‌بینی می‌کنند که سازمان تجارت جهانی در ورطه عدم تناسب تلو تلو می‌خورد، اما واقعیت‌ها ثابت کرده که اهمیت این سازمان به‌عنوان تنها سازمان بین‌المللی جهانی که با قوانین تجارت بین کشورها سروکار دارد، بیش از پیش برجسته شده است.

سازمان تجارت جهانی همچنان بهترین محافظ برای جلوگیری جهان از افتادن در آشفتگی‌های تجاری و چند دستگی اقتصادی است و اکثریت قابل توجه اعضای آن به دنبال پیشبرد اصلاحات این نهاد برای پاسخگویی به چالش‌های جاری تجارت جهانی هستند.

اختلافاتی در بسیاری از حوزه‌های خاص وجود دارد اما پیشرفت احتمالی را نیز می‌توان انتظار داشت. برای مثال، در حالی که از سرگیری کارکردی عادی «نهاد استیناف» در این برهه غیرمحتمل است، اما مذاکرات بر سر چگونگی از سرگیری عملکرد سازوکار حل اختلاف و نقشه راه احتمالی را می‌توان به عنوان پیشرفت قلمداد کرد.

«تسهیل سرمایه گذاری برای توسعه» (IFD)، که عمدتا از طرف چین ترویج شده، حمایت سه چهارم اعضای سازمان تجارت جهانی را به دست آورده است. گرچه هنوز اختلافاتی در خصوص حرکت از یک توافق همه جانبه به یک توافق در سطح سازمان تجارت جهانی وجود دارد، اما طی این نشست یک بیانیه وزارتی صادر و علنی خواهد شد و این امر بی شک یک گام بزرگ رو به جلو در جهت بهبود شرایط سرمایه گذاری جهانی خواهد بود.

چین اوایل سال ۲۰۱۹ رسما سند «پیشنهاد چین درباره اصلاح سازمان تجارت جهانی» را به این سازمان ارائه داد و برای اقدامات عینی اصلاحات در چهار حوزه پیشنهاداتی را مطرح کرد: اول، حل موضوعات حیاتی و فوری که موجودیت سازمان تجارت جهانی را تهدید می‌کند؛ دوم، افزایش ارتباط سازمان تجارت جهانی در حکمرانی اقتصادی جهان؛ سوم، بهبود کارایی عملیاتی سازمان تجارت جهانی؛ و چهارم، افزایش فراگیر بودن سیستم تجاری چندجانبه.

با اینکه یکجانبه گرایی، حمایت گرایی تجاری و ارعاب تجاری طی سال‌های اخیر شایع شده، اما چندجانبه گرایی محبوب‌تر است زیرا مطابق با منافع مشترک جهان است؛ گرچه سازمان تجارت جهانی با چالش‌های جدی روبرو بوده است، اما همچنان گسترده‌ترین و قدرتمندترین اجماع را در جامعه بین‌المللی نمایندگی می‌کند.

در برهه‌ای که احیای اقتصادی جهان کُند است، تجارت که ویژگی آن ایجاد سود خالص اقتصادی برای دنیا و داشتن پیوند عمیق با رونق و ثبات جهانی است، باید در اولویت بالاتری قرار گیرد.

وقتی دو موتور اصلی تجارت و سرمایه گذاری تحت حمایت سازمان تجارت جهانی ترمیم شوند، امید فراوانی برای بازگشت اقتصاد جهان به رشد عادی وجود دارد و همه اعضا باید برای نیل به این هدف تلاش عملی انجام دهند.

چین مثل همیشه چندجانبه گرایی واقعی را ترویج می‌کند، قاطعانه از سیستم تجارت چندجانبه حمایت می‌نماید، به طور کامل و عمیق در اصلاحات سازمان تجارت جهانی مشارکت می‌ورزد و از این سازمان حمایت می‌کند تا نقشی بهتر ایفاء نماید.  چین مایل به تقویت همکاری با تمام طرف‌ها و ترویج فعال کنفرانس ابوظبی برای حصول نتایج کاربردی‌تر است.