هشدار درباره همکاری هسته‌ای کره جنوبی-آمریکا؛ تهدیدی برای ثبات شمال شرقی آسیا
اخیراً دولت کره جنوبی اعلام کرد که توافق ساخت زیردریایی‌های هسته‌ای با همکاری ایالات متحده را نهایی کرده است. دریاسالار داریل کادل، رئیس عملیات دریایی ایالات متحده، روز جمعه ۱۴ نوامبر (۲۳ آبان) ادعا کرد که واشنگتن انتظار دارد پس از به‌کارگیری نخستین زیردریایی تهاجمی هسته‌ای توسط کره جنوبی، این کشور نقشی در طرح گسترده‌تر آمریکا برای مقابله با چین ایفا کند.
تلاش ایالات متحده و کره جنوبی برای پیشبرد همکاری در زمینه زیردریایی‌های هسته‌ای عملاً به معنای شعله‌ور کردن جرقه‌ای تازه در شمال شرقی آسیاست. این روند نه تنها پایه‌های نظام بین‌المللی عدم اشاعه هسته‌ای را سست می‌کند، بلکه پیچیدگی خلع سلاح هسته‌ای در شبه‌جزیره کره را افزایش داده و زنجیره‌ای از رقابت نظامی و بی‌ثباتی راهبردی در منطقه به راه می‌اندازد.
بزرگ‌ترین خطر پنهان آن است که دو کشوری که سال‌ها از خلع سلاح هسته‌ای حمایت کرده‌اند، اکنون خود در حال شکستن خط قرمز نظام عدم اشاعه هسته ای هستند. اگرچه زیردریایی‌های هسته‌ای سلاح هسته‌ای محسوب نمی‌شوند، اما عملیات اصلی آنها بر پایه سوخت هسته‌ای فوق حساس است و ماهیتی کاملاً نظامی دارد. واشنگتن به جای عبرت گرفتن از جنجال برآمده از توافق AUKUS، مرز استثناهای فناوری هسته‌ای حساس را بیش از پیش گسترش داده و تردیدهای فزاینده‌ای را درباره تمایل خود به حفظ مسئولیت در قبال رژیم عدم اشاعه ایجاد کرده است.
نگرانی بزرگ‌تر آن است که همکاری هسته‌ای آمریکا و کره جنوبی موجب مجموعه‌ای از واکنش‌های زنجیره‌ای در شمال‌شرقی آسیا خواهد شد. استقرار زیردریایی‌های هسته‌ای، با توجه به توان رادارگریزی آنها، به این معناست که فعالیت‌های دریایی سئول ناگزیر فراتر از محدوده سنتی شبه‌جزیره کره گسترش خواهد یافت.
فارغ از اینکه سئول در آینده این همکاری را چگونه معرفی کند، این اقدام به‌طور اجتناب‌ناپذیر بخشی از راهبرد دریایی آمریکا برای مهار چین و پیشبرد «راهبرد هند و اقیانوس آرام» تلقی خواهد شد. چنین روندی اعتماد راهبردی شکننده میان چین و کره جنوبی را تضعیف کرده، سئول را به خط مقدم راهبرد دریایی واشنگتن می‌کشاند و تنش‌ها را در محیط امنیتی منطقه افزایش می‌دهد.
گسترش چنین فناوری حساس هسته‌ای در شمال شرقی آسیا ناگزیر مسابقه تسلیحاتی تازه‌ای به همراه خواهد داشت. دولت جدید ژاپن صراحتاً از بررسی خرید زیردریایی‌های هسته‌ای و بازنگری در سه اصل دیرینه عدم هسته‌ای خود سخن گفته است. هنگامی که کره جنوبی در این مسیر پیشگام شود، احتمال بالا گرفتن صداهایی در ژاپن که خواستار عقب نماندن از رقبا هستند افزایش می‌یابد. در مقایسه با این واکنش‌های خارجی، آسیب مستقیم واردآمده بر تلاش‌های خلع سلاح هسته‌ای شبه‌جزیره کره گسترده‌تر و جدی‌تر است و ضربه‌ای سنگین به تلاش‌های بین‌المللی در این زمینه وارد خواهد کرد.
برای پکن، اقدام آمریکا و کره جنوبی تأثیری مستقیم بر محیط امنیتی چین دارد. چین همواره برای تقویت صلح و ثبات در شبه‌جزیره کره تلاش کرده و با هر اقدامی که موجب افزایش تنش‌های منطقه‌ای شود مخالفت داشته است. چین نه تنها از رژیم پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای حمایت می‌کند، بلکه قاطعانه با ظهور رویارویی‌های بلوکی جدید و مسابقات تسلیحاتی در منطقه مخالفت دارد.
همکاری هسته‌ای واشنگتن و سئول، منطقه را در مسیری نادرست قرار می‌دهد و مجموعه‌ای از عدم قطعیت‌های تازه را در حوزه‌هایی مانند امنیت دریایی، راهبرد منطقه‌ای و عدم اشاعه ایجاد می‌کند.
در واقع، همکاری در زمینه زیردریایی‌های هسته‌ای می‌تواند پیامدهایی منفی و بلندمدت داشته باشد. برای ایالات متحده، ایجاد معافیت‌های خودسرانه برای فناوری‌های حساس هسته‌ای نه تنها اعتبار این کشور را در عرصه بین‌المللی تضعیف می‌کند، بلکه سایر کشورها را نیز به طرح مطالبات مشابه ترغیب کرده و یکپارچگی نظام عدم اشاعه را تهدید می‌کند. برای کره جنوبی نیز ساخت زیردریایی‌های هسته‌ای به معنای قرار گرفتن عمیق‌تر در خط مقدم «راهبرد هند و اقیانوس آرام» واشنگتن و در نتیجه کاهش استقلال راهبردی این کشور است؛ موضوعی که خود نشانه افزایش خطرات خواهد بود.
این همکاری به هیچ وجه نماد «نوسازی اتحاد» با هدف افزایش امنیت نیست، بلکه همچون «تقویت‌کننده‌ای راهبردی» عمل می‌کند که خطر اشاعه را افزایش می‌دهد. نتیجه آن نه تعادل، بلکه عدم تعادل؛ نه بازدارندگی، بلکه تحریک؛ و نه امنیت، بلکه انباشتی از رقابت تسلیحاتی و احتمال محاسبات نادرست راهبردی در منطقه خواهد بود.
منطقه شمال شرقی آسیا نه عرصه آزمایش‌های هسته‌ای بی‌محاباست و نه توان تحمل پیامدهای گسترده ناشی از اشاعه بیشتر را دارد. اگر آمریکا و کره جنوبی واقعاً برای آینده منطقه ارزش قائل‌اند، باید به مسیر صحیح بازگشت به خلع سلاح هسته‌ای شبه‌جزیره کره و تقویت صلح و ثبات منطقه‌ای روی آورند. تاریخ بی‌احتیاطی را نخواهد بخشید و شمال‌شرقی آسیا توان تحمل قمار ماجراجویان را ندارد.
