بیابان‌های “شین جیانگ” چین؛ از تهدید شن‌های روان تا فرصت‌های اقتصادی

ابتکارهای نو، تلاش های بی وقفه، اراده پولادین و روش های نوآورانه نه تنها منطقه وسیع و زیبای شین جیانگ را از بیابانی شدن نجات داده بلکه بسترهای بسیار مناسب و سازگار با شرایط محیطی این منطقه برای توسعه کشاورزی و کمک به اقتصاد و معیشت مردم و ساکنان مناطق وسیعی از شین جیانگ شده و می تواند بعنوان یک الگوی کاملا عملی و موفق مورد استفاده واقع شود.

مناطق اطراف شهر “ووسو” در منطقه خودمختار شین جیانگ، یکی از وسیع ترین بیابان های شین جیانگ با مساحت حدود ۲۷ هزار هکتار واقع شده است. پوشش گیاهی و اکوسیستم محافظت شده این منطقه، مهم ترین گنجیه آن به شمار می رود و حفاظت مطلوب از این گنجینه گرانبهای طبیعت، باعث شده است تا این بیابان وسیع، امتیازهای بسیاری برای ساکنان محلی از جمله متوقف کردن شن های روان کویری، ایجاد مراتع طبیعی برای دامداران منطقه و جلوگیری از بروز پدیده گرد و غبار و ورزش بادهای شدید و سرد زمستانی در این منطقه شده است.

نمایی از منطقه کویری و بیابانی اطراف شهرستان “ووسو” در منطقه خودمختار شین جیانگ- عکس از: بخش فارسی رادیو بین المللی چین

تقویت پوشش گیاهای بیابان های “ووسو”، باعث تقویت درامد ساکنان روستاهای محلی این منطقه شده زیرا آنها از طریق دامداری و نگهداری از دام هایی مثل شتر، بز، گوسفند و گاو، توانسته اند سرانه درامد خود را افزایش دهند.

** معجزه “تاغ”: سپر سبز در برابر بیابان‌های ووسو

گیاه کویری “تاغ” که در زبان چینی “سوسو” گفته می شود، مهم ترین و ارزشمندترین پوشش گیاهی بیابان ها و کویر شهر “ووسو” است؛ کیاهانی مقاوم در سخت ترین شرایط آب و هوایی این منطقه خشن که تابستان هایی داغ و زمستان هایی استخوان سوز با سرمای حدود ۳۰ درجه زیر صفر دارد. میزان رشد این گیاهان بسیار کند است و شاید درسال فقط چند سانتی متر رشد کند اما ریشه هر گیاه تاغ، حدود ۱۰ برابر ارتفاع آن در زیر زمین فرو رفته تا هم بتواند رطوبت را از عمق زمین جذب کند و هم اینکه در برابر بادها و گاهی هم سیل های شدید مقاوم باشد. عمر برخی از گیاهان تاغ بیابان ووسو به ۳۰۰ سال هم می رسد. ارتفاع یک بوته تاغ ۴۰۰ ساله، حدود ۵ تا ۷ متر و ریشه آن گاهی تا دهها متر در زیر زمین فرو رفته است.

درختچه “تاغ” ۴۰۰ ساله در قلب بیابان های شهرستان “ووسو”- عکس: بخش فارسی رادیو بین المللی چین

لذا نهادهای مسئول به شدت و به طور شبانه روزی از این بوته های تاغ و دیگر بافت های گیاهی این منطقه با استفاده از روش ها و فناوری های نوین از جمله نظارت با پهپادهای هوشمند محافظت می کنند و پوشش گیاهی این منطقه از شرایط مطلوب برخوردار است.

** حفاظت از بیابان و کویر، الویتی برابر با حفاظت از جنگل ها و رودها

کشور پهناور چین که مناطق وسیعی از آن در شمال غربی و شرقی این کشور به صورت مناطق بیابانی و کویری است، اقدامات و ابتکارات بسیاری برای حفظ این گنجیه های ارزشمند طبیعت انجام داده و با این اعتقاد که محافظت از بیابان ها، درست به اندازه محافظت از جنگل ها، رودخانه ها، دریاها و دریاچه و دشت ها ضروری است .

نمایی از پوشش گیاهی مطلوب بیابان های اطراف شهرستان “ووسو” منطقه خودمختار شین جیانگ

بر اساس گزارش‌های رسمی، میزان زمین‌های بیابانی شده در شین‌جیانگ وارد فاز کاهشی شده است. وسعت مناطق تحت تأثیر طوفان‌های شن به طور محسوسی کم شده و تنوع زیستی در بسیاری از اکوسیستم‌های شکننده احیا شده است.

دولت چین مصمم است تا این مدل موفق را با قدرت ادامه داده و آن را به یک نمونه بین‌المللی در مبارزه با بیابان‌زایی و تغییرات اقلیمی تبدیل کند. برنامه‌ریزی‌ها برای گسترش بیشتر جنگل‌های حفاظتی و توسعه کشاورزی پایدار در زمین‌های بازپس‌گرفته شده از بیابان در دست اجراست.

نکته مهمی که نهادهای ذیربط چین در حوزه مقابله با بیابان زایی به آن توجه جدی دارند، این است که هدف آنها از این کار، به هیچ وجه دخالت در کار طبیعت و جنگ با طبیعت نیست بلکه بدنبال آن هستند تا با هرگونه خطر و آسیب برای بیابان ها و پوشش گیاهی و اکوسیستم آن نظیر آتش سوزی و یا دخالت های مخرب انسانی مقابله کنند تا بیابان را با شکل واقعی و مفید آن حفظ کنند. حتی بسیاری از گردشگران از نقاط مختلف چین به این مناطق سفر می کنند تا از طبیعت خشن اما زیبای کویر و آسمان های پرستاره اش لذت ببرند. علاقه گردشگران به لذت بردن از مناطق بیابانی و کویری شین جیانگ، می تواند کمک قابل توجهی به افزایش درآمد ساکنان این مناطق و تقویت توسعه آن شود

** مدل شین‌جیانگ: نبرد پیروزمندانه با بیابان‌زایی و الگویی برای جهان

تجربه شین‌جیانگ ثابت می‌کند که با اراده‌ای راسخ، برنامه‌ریزی علمی و مشارکت مردمی، می‌توان حتی خشن‌ترین بیابان‌ها را آرام کرد و آینده‌ای سبز برای نسل‌های بعد به ارمغان آورد. این موفقیت، گامی بلند در راستای تحقق چشم‌انداز “چین زیبا” است.

روش های موفق و اقدامات انجام شده برای مقابله با بیابان زایی در شین‌جیانگ، فراتر از یک مسئله منطقه‌ای، به عنوان یک مدل موفق در مبارزه با تغییرات آب و هوایی و تخریب زمین در سطح جهان شناخته می‌شود. تداوم این پروژه‌ها برای تضمین امنیت زیست‌محیطی و اقتصادی نه تنها برای شین‌جیانگ، بلکه برای کل کشور چین حیاتی است و نقش مهمی در تقویت کشاورزی و تقویت زنجیره تامین محصولات کشاورزی و مواد غذایی، اشتغال زایی، جلوگیری از مهاجرت ساکنان به دیگر شهرها و در مجموع توسعه چین دارد. این موضوع در ابعاد گسترده تر و فراملّی ، می تواند یک الگوی موفق برای کشورهای دیگری باشد که با شرایط آب و هوایی و جغرافیایی مشابه دست و پنجه نرم می کنند.