معجزه سبز چین؛ جهانیشدن «مدل کوبوچی» در مهار بیابانزایی
دهمین مجمع بینالمللی بیابان کوبوچی سه شنبه ۱۶ سپتامبر (۲۵ شهریور) در شهر اردوس واقع در منطقه خودمختار مغولستان داخلی گشایش یافت. «مدل کوبوچی» از چین به جهان راه یافته و دانش و راهحلهای چینی را برای مقابله با بیابانزایی در اختیار جامعه جهانی قرار میدهد.
از نخستین برگزاری این مجمع در سال ۲۰۰۷ تاکنون، این رویداد مهم بینالمللی با محوریت کنترل بیابانزایی، مقامات دولتی، کارشناسان، پژوهشگران، کارآفرینان و نمایندگان نهادهای بینالمللی را از کشورهای گوناگون گرد هم آورده است. آنان با تمرکز بر توسعه سبز، به تبادل تجربهها و فناوریها پرداخته، زمینه همکاری مشترک را بررسی کرده و در جستجوی راهکارهایی برای مقابله با چالش جهانی بیابانزایی گام برمیدارند.
امروز حدود ۴۰ درصد از بیابان کوبوچی احیا شده است و میزان رسوبات ورودی به رودخانه زرد از بیش از ۲۷ میلیون تن به اندکی بالاتر از ۴ میلیون تن کاهش یافته است. همگام با بازسازی محیط زیست، توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه نیز رشد چشمگیری داشته است. مهار بیابانزایی نهتنها زیستبوم روستاهای واقع در دل کوبوچی را دگرگون کرده، بلکه زندگی روستاییان را هم بهبود بخشیده است.
بهبود شرایط طبیعی، امکان کشت گسترده ذرت را فراهم ساخته و روستاییان توانستهاند سالانه بیش از ۱۰۰ هزار یوان درآمد به دست آورند.
در شمال بیابان کوبوچی، هزاران پنل فتوولتائیک به رنگ آبی تیره، همچون فلسهای ماهی، در میان شنهای طلایی گسترده شده و منظرهای چشمگیر از «دیوار بزرگ فتوولتائیک» پدید آوردهاند. تاکنون، شهر اردوس در قالب کمربند مهارشنهای موسوم به «دیوار خورشیدی»، ظرفیت نیروگاههای خورشیدی خود را به بیش از ۱۰ میلیون کیلووات رسانده و حدود ۸۰ هزار هکتار از عرصههای بیابانی را به کمک انرژی خورشیدی مهار کرده است. با تکمیل نهایی این طرح، مساحت مناطق تحت کنترل بیابان با استفاده از فناوری خورشیدی از ۲۰۰ هزار هکتار فراتر خواهد رفت. زیر سایه این پنلها، گونههای گوناگون گیاهان تثبیتکننده شن کاشته شده و الگوی نوینی از توسعه سهبعدی شکل گرفته است؛ الگویی که در آن «روی پنلها برق تولید میشود، زیر آنها مهار شن صورت میگیرد و میانشان چمنزار پرورش مییابد».
موفقیت «مدل کوبوچی» نه فقط سرنوشت یک بیابان را دگرگون کرده، بلکه تجربهای ارزشمند برای سایر کشورها در زمینه مهار بیابانزایی به ارمغان آورده است. در سال ۲۰۱۴، برنامه محیطزیست سازمان ملل متحد منطقه مدیریت زیستمحیطی کوبوچی را بهعنوان «منطقه نمایشی زیستمحیطی و اقتصادی» جهان معرفی کرد. همچنین در سال ۲۰۱۷، در سیزدهمین نشست اعضای کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مقابله با بیابانزایی، پروژه مدیریت کوبوچی بهعنوان نمونه موفق چین در مهار شنهای روان در اعلامیه رسمی سازمان ملل درج شد و به الگویی جهانی در کنترل بیابان بدل گردید.
با نگاهی رو به آینده، «مدل کوبوچی» همچنان نقشی تعیینکننده در مقابله با بیابانزایی در مقیاس جهانی ایفا خواهد کرد. همانگونه که یکی از کارشناسان بینالمللی در جریان کنفرانس تأکید کرد: «کوبوچی نه تنها معجزه سبز چین، بلکه امیدی برای جهان است.»