بین‌المللی شدن یوان؛ پاسخی راهبردی به بدهی‌های سنگین و نرخ بهره بالای آمریکا
بازار بدهی جهانی در حال تجربه تغییری ظریف اما عمیق است. روزنامه بریتانیایی فایننشال تایمز سه شنبه ۲ سپتامبر (۱۱ شهریور) گزارش داد که کشورهای در حال توسعه در حال فاصله گرفتن از بدهی‌های دلاری و گرایش به ارزهایی با نرخ بهره پایین‌تر مانند یوان چین و فرانک سوئیس هستند. این تغییر فقط ناشی از مصلحت نیست؛ بلکه پاسخی راهبردی به شرایطی است که با نرخ بهره بالای مداوم در ایالات متحده و افزایش هزینه‌های استقراض مشخص می‌شود.
فشار بر کشورهای در حال توسعه محسوس است. گزارشی از سازمان تجارت و توسعه ملل متحد (UNCTAD) نشان داد بدهی عمومی جهانی در سال ۲۰۲۴ به رکورد ۱۰۲ تریلیون دلار رسید. برای برخی کشورهای در حال توسعه، بازپرداخت این بدهی بسیار سنگین است. در سال ۲۰۲۴، ۶۱ کشور در حال توسعه دست‌کم ۱۰ درصد از درآمدهای دولت خود را صرف پرداخت بهره کردند؛ رقمی که دو برابر سال ۲۰۱۰ است. وقتی چنین بخش بزرگی از درآمد دولت صرف بهره می‌شود، فضای مالی برای سرمایه‌گذاری در توسعه، از جمله زیرساخت، آموزش و بهداشت، به شدت محدود خواهد شد.
در چنین شرایطی، گرایش به ارزهای با نرخ بهره پایین‌تر چندان غیرمنتظره نیست. علاوه بر این، وابستگی به یک ارز واحد برای تأمین مالی می‌تواند آسیب‌پذیری‌هایی ایجاد کند. مسیر نرخ بهره بانک مرکزی ایالات متحده (فدرال رزرو) روز به روز غیرقابل پیش‌بینی‌تر شده و نوسانات آن، بازارهای نوظهور را در معرض تغییرات هزینه بهره قرار می‌دهد. وام‌گیرندگان مستقل با متنوع‌سازی منابع مالی، نه فقط به دنبال دسترسی به سرمایه ارزان‌تر هستند، بلکه ریسک ناشی از سیاست‌های خارج از کنترل خود را نیز پوشش می‌دهند.
این شرایط باعث افزایش تقاضا برای وام‌گیری به یوان در میان برخی کشورهای در حال توسعه شده است. وام‌گیری به یوان گزینه‌های بیشتری برای تأمین مالی فراهم می‌کند و می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و ریسک‌ها کمک کند.
طبق گزارش رسمی ۲۰۲۵ درباره بین‌المللی‌سازی یوان که بانک مرکزی چین در ماه ژوئن منتشر کرد، یوان از نظر سهم بازار چهارمین ارز پرکاربرد در پرداخت‌های جهانی، سومین ارز در تأمین مالی تجاری، پنجمین ارز در معاملات ارزی و هفتمین ارز در ذخایر جهانی است.
ترویج بین‌المللی‌سازی یوان به تنوع‌بخشی سیستم پولی جهانی کمک می‌کند. این روند درصدد به چالش کشیدن هیچ ارز خاصی نیست، بلکه به گسترش گزینه‌های تأمین مالی در بازارهای جهانی می‌انجامد. در شرایطی که هزینه‌های تأمین مالی با دلار آمریکا همچنان بالا و پرنوسان است، انتخاب یوان برای برخی اقتصادها طبیعی به نظر می‌رسد، چرا که این ارز کانال جایگزینی برای مدیریت بهتر ریسک‌ها فراهم می‌کند.
اگرچه انتظار می‌رود دلار آمریکا در آینده قابل پیش‌بینی همچنان ارز اصلی استقراض بین‌المللی باشد، اما ورود جایگزین‌ها تعادل بیشتری به سیستم می‌بخشد. حتی تنوع‌بخشی تدریجی می‌تواند نقدینگی بازار را افزایش دهد، توزیع ریسک را گسترده‌تر سازد و آسیب‌پذیری وام‌گیرندگان را در برابر سیاست‌های یک کشور کاهش دهد. در طول زمان، این تحول تدریجی در شیوه‌های تأمین مالی می‌تواند به ایجاد سیستمی پولی بین‌المللی مقاوم‌تر منجر شود.
با وجود انتظارات بالا از روند بین‌المللی شدن یوان، ضروری است این فرآیند به شکلی پایدار پیش برود. این امر نیازمند مدیریتی محتاطانه و هماهنگ با شرایط داخلی چین است. بانک مرکزی چین در گزارش ثبات مالی ۲۰۲۴ بر لزوم پیشبرد تدریجی و محتاطانه بین‌المللی‌سازی یوان همراه با تعمیق اصلاحات و گشایش مالی تأکید کرده است.
تعهد چین به گشایش مالی در سطح بالا پشتوانه‌ای قوی برای این روند فراهم می‌کند. با ادامه اجرای سیاست‌های مرتبط، میزان و کیفیت استفاده از یوان در معاملات فرامرزی پیوسته در حال افزایش است. این روند نه تنها جایگاه یوان را در نظام مالی جهانی ارتقا می‌دهد، بلکه به ایجاد محیطی پولی باثبات‌تر و پایدارتر نیز یاری می‌رساند
