مانیل و بازی خطرناک با مسئله تایوان؛ از نقض تعهدات تا نمایش ارزش راهبردی برای واشنگتن
فردیناند مارکوس جونیور رئیس جمهور فیلیپین، در سفر اخیر خود به هند اظهاراتی بسیار تحریک‌آمیز درباره مسئله تایوان بیان کرد. او مدعی شد که در صورت بروز درگیری بر سر تایوان، «هیچ راهی وجود ندارد که فیلیپین از آن دور بماند» و «اگر جنگی تمام‌عیار رخ دهد، ما به آن ملحق خواهیم شد». به گفته او، «موقعیت جغرافیایی» و «تعداد زیاد کارگران فیلیپینی در تایوان» دلیل این موضع‌گیری است و آن را یک نگرانی بشردوستانه جلوه داد. او همچنین وعده داد که برای خارج کردن اتباع خود، هر اقدامی که لازم باشد انجام خواهد داد.
این اظهارات با اقدامات اخیر مانیل در قبال تایوان همسو بوده و نیت واقعی فیلیپین را آشکار می‌کند: مشارکت فعال، جلب رضایت ایالات متحده و پنهان کردن محاسبات سیاسی پشت عنوان «نگرانی بشردوستانه».
فیلیپین پیش‌تر به چین تعهد داده بود که به سیاست چین واحد پایبند بماند، تایوان را بخش جدایی‌ناپذیر خاک چین بداند و تلاش‌های چین برای اتحاد ملی را درک کند. رهبران فیلیپین نیز به‌صراحت پذیرفته بودند که مسئله تایوان موضوعی داخلی برای چین است که باید توسط مردم این کشور حل‌وفصل شود. این تعهدات، پایه سیاسی روابط چین و فیلیپین و شرط لازم برای اعتماد متقابل در مسائل حساس بوده است.
اما مانیل با نقض این وعده‌ها، بارها دخالت خود در مسئله تایوان را گسترش داده است. سال گذشته، تعداد پایگاه‌های نظامی در اختیار نیروهای آمریکایی را تقریباً دو برابر کرد که سه پایگاه آن رو به جزیره تایوان است. در آوریل امسال، محدودیت تماس با مقامات تایوانی را کاهش داد و به آنها اجازه بازدید از این جزیره را داد. سپس با تایوان درباره گشت‌های مشترک در کانال باشی مذاکره کرد و در اواخر ژوئیه توافقی برای همکاری در اجرای قانون در امور شیلات و ایجاد مکانیزم اطلاع‌رسانی یک‌ساعته امضا شد.
این تغییر موضع نسبت به تایوان، واکنشی منفعلانه نبود، بلکه اقدامی آگاهانه و پیش‌دستانه بود. مانیل می‌داند تنگه تایوان یکی از نقاط حساس راهبردی برای آمریکا است. وقتی بی‌ثباتی در دریای جنوب چین دیگر توجه چندانی جلب نمی‌کند، نشان دادن دخالت در تنگه تایوان فرصتی برای اثبات «ارزش راهبردی» فیلیپین و جذب کمک‌های امنیتی و حمایت سیاسی بیشتر از واشنگتن فراهم می‌کند.
با این حال، مانیل باید با واقعیت روبه‌رو شود. مسئله تایوان یک امر داخلی چین و در مرکز منافع حیاتی این کشور است. استناد فیلیپین به «موقعیت جغرافیایی» یا «تعداد کارگران فیلیپینی در تایوان» به‌عنوان دلیل مداخله، غیرقابل قبول و مردود است. هرچه فیلیپین در این مسیر پیش برود، بیشتر خود را در معرض خطر و از دست دادن فرصت روابط سازنده با طرف‌های مختلف قرار می‌دهد. ادامه این مسیر، همان «هیچ راهی برای دوری نیست» را به یک پیشگویی خودکامبخش تبدیل خواهد کرد و فیلیپین را به آسانی به نقطه اشتعال بعدی و عامل بی‌ثباتی منطقه بدل می‌سازد.
