تمرکز مضاعف شرکتهای جهانی بر آینده چین
در جهانی که با نوسانات ژئوپلیتیکی، رشد کُند جهانی و چشمانداز فناوری در حال تغییر مشخص میشود، یک روند برخلاف خرد متعارف شکل گرفته است: شرکتهای جهانی از چین عقبنشینی نمیکنند. به هیچ وجه! آنها در حال شتاب دادن به سرمایهگذاریهای خود، انتقال خطوط تولید، ادغام تحقیق و توسعه در خوشههای نوآوری محلی و تزریق میلیاردها دلار به زیرساختهای سبز نسل بعدی هستند. نتیجه، یک تحول ساختاری در راهبرد صنعتی جهانی است؛ تحولی که در آن چین دیگر صرفاً به عنوان کارخانه جهان دیده نمیشود، بلکه به عنوان یک قطب حیاتی برای رشد پایدار و پیشرفتهای فناوری با ارزش بالا در نظر گرفته میشود.
این روند تصادفی نیست. این امر ناشی از این شناخت در میان شرکتهای چندملیتی است که انعطافپذیری، سودآوری و رقابتپذیری بلندمدت به شکلی فزاینده به سه عامل بستگی دارد: نزدیکی به اکوسیستمهای صنعتی، رهبری در مقررات و استانداردهای سبز، و دسترسی به شبکههای نوآوری پرسرعت و پویا. چین امروز هر سه را بهگونهای ارائه میدهد که هیچ اقتصاد دیگری نمیتواند با آن برابری کند و نقش آن را در زنجیرههای ارزش جهانی بیش از هر زمان دیگری ضروری میسازد.
موجی جدید از بازگشت راهبردی به چین
تازهترین موج سرمایهگذاری مجدد در چین، داستانی جذاب را روایت میکند. غولهای صنعتی مانند اکسونموبیل، اشنایدر الکتریک و هنکل میلیاردها دلار سرمایه جدید برای گسترش ردپای خود در خوشههای تولیدی پویای چین اختصاص دادهاند. اکسونموبیل یک پروژه اتیلن ۱۰ میلیارد دلاری را در هویجو راهاندازی کرده است تا تقاضای فزاینده آسیا برای مواد جداکننده باتری را پاسخ دهد، در حالیکه «کارخانههای فانوس دریایی» کربن خنثی اشنایدر در ووشی اکنون معیارهای جهانی بهرهوری انرژی و کاهش انتشار را تعیین میکنند.
آنچه این سرمایهگذاریها را یکپارچه میسازد، سودگیری از تفاوت هزینهها نیست – چرا که چین دیگر مقصد تولید ارزانقیمت نیست – بلکه عمق عملیاتی و مزیت ورود سریع به بازار است.
انعطافپذیری زنجیره تأمین در دنیای آشفته، انگیزهای قدرتمند است. با خوشهبندی تأمینکنندگان، مشتریان، مراکز لجستیک و آزمایشگاههای تحقیق و توسعه (R&D) در فاصله چند ساعت از یکدیگر، شرکتها میتوانند زمان تحویل را کوتاه کنند، ریسک ناشی از شوکهای ژئوپلیتیکی را کاهش دهند و به مزیت رقابتی تعیینکننده دست یابند. فراتر از ملاحظات زنجیره تأمین، ظهور چارچوب نظارتی سبز چین، استراتژیهای صنعتی در سراسر جهان را متحول میکند. چین دیگر فقط یک بازیگر در گذار جهانی به اقتصادهای کمکربن نیست. این کشور در حال شکل دادن به قوانین بازی است. استانداردهایی مانند «چین VII» که برای سال ۲۰۲۷ پیشبینی شده، آستانههای انتشار گازهای گلخانهای بسیار پایینی را معرفی میکند که از بسیاری از معادلهای اروپایی فراتر میرود.
به همان اندازه، بومیسازی عمیق تحقیق و توسعه نیز دگرگونکننده است. چرخههای نوآوری اکنون در جایی لنگر انداختهاند که ایدهها، تأمینکنندگان و مشتریان همگرا میشوند و اکوسیستمهای کمی میتوانند با پویایی چین برابری کنند. در ماه مه، شرکت چندملیتی آلمانی هنکل، مرکز مهندسی کاربرد فناوریهای چسب خود را در شانگهای راهاندازی کرد، با هدف شتاب دادن به «تبدیل نوآوریها به کاربردهای صنعتی از طریق آزمایش کاربردهای محلی و افزایش مقیاس فرآیند.»
شرکتهایی که ریشههای عمیق در چشمانداز نوآوری چین ایجاد میکنند، محصولات را سریعتر توسعه میدهند، آنها را مؤثرتر با بازارهای داخلی و بینالمللی تطبیق میدهند و فرصتهای نوظهور را پیش از رقبا به دست میآورند. نسل بعدی سیستمهای ذخیرهسازی انرژی، چسبهای پیشرفته برای ریختهگری یکپارچه و روانکنندههای فوقالعاده تمیز برای پیشرانههای الکتریکی بهطور فزایندهای از این ادغام محلی-جهانی متولد میشوند.
چین به عنوان لنگرگاه جهانی جدید
در حالیکه شرکتهای جهانی با «سهگانه غیرممکن» رشد، ریسک و پایداری مواجه هستند، چین همگرایی نادری از راهحلها را ارائه میدهد. نقدینگی سرمایهگذاری مجدد، که ناشی از سود بالای محلی است، امکان بازیافت سرمایه را در تأسیسات پیشرفته و پروژههای توسعه مشترک سبز فراهم میکند. رهبری نظارتی، دسترسی زودهنگام به هنجارهای زیستمحیطی آینده را میدهد و به پیشگامان مزیت رقابتی جهانی میبخشد. ادغام عمیق با شبکههای نوآوری محلی، پیشرفتهای محصولی را که صنایع نوظهور را شکل میدهند، سرعت میبخشد.
این بازگشت به الگوهای قدیمی جهانیسازی نیست که بر بهرهبرداری از تفاوت هزینهها و خطوط مونتاژ مبتنی بر صادرات استوار بود. این یک طرح کلی برای جهانیسازی جدید است: منطقهای، مبتنی بر پایداری و شبکهای از نظر فناوری. بنابراین، موج بازگشت به چین در سال ۲۰۲۵، پاسخی تدافعی به روایتهای «جداسازی» یا «ریسکزدایی» غربی نیست. این یک بازنگری پیشگیرانه توسط رهبران صنعتی است که میدانند رشد آینده و توانایی تعیین قوانین جهانی در کجا قرار دارد.