مقابله با تغییرات اقلیمی جهان؛ عقب نشینی آمریکا، پیشتازی چین

اخیرا نیز در اقدامی عجیب و نشان دهنده عقب نشینی از تعهدات بین المللی، «بزرگ ترین کشور آلاینده تاریخی جهان» آخرین کارکنان خود در دفتر نظارت بر مذاکرات تغییرات آب وهوایی آمریکا در سطح بین المللی را اخراج کرد و احتمالاً هیچ نماینده رسمی در سی امین کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل (COP30) که قرار است در نوامبر ۲۰۲۵ به میزبانی شهر بلم برزیل برگزار شود، نخواهد داشت.

حضور نیافتن آمریکا در این اجلاس آب و هوایی تبعاتی نظیر کاهش بودجه برای مقابله با تغییرات آب و هوایی خواهد داشت زیرا آمریکا در سال ۲۰۲۳ (در دوره دولت جو بایدن) متعهد شده بود که سه میلیارد دلار به صندوق اقلیم سبز کمک کند. حالا با خروج این کشور، بسیاری از پروژه های کاهش انتشار کربن و کمک به کشورهای آسیب پذیر، با مشکل مالی مواجه خواهند شد.

علاوه بر این، آمریکا که زمانی یکی از کشورهای پیشگام مبارزه با تغییرات اقلیمی بود، اکنون در بحرانی ترین شرایط آب و هوایی جهان، از مسئولیت های خود شانه خالی کرده و این امر تا حدودی سبب تضعیف محور رهبری تلاش ها برای مقابله با تغییرات اقلیمی خواهد شد.

یکی دیگر از تبعات خروج آمریکا از پیمان آب و هوایی پاریس، تضعیف فناوری های پاک در جهان است. به عنوان یک قدرت بزرگ در حوزه فناوری، عدم حضور آمریکا در این پیمان می تواند سرعت توسعه راه حل های نوآورانه برای مقابله با گرمایش جهانی را کاهش دهد.

نگاهی به ۱۰ سال گذشته، بخوبی بی ثباتی سیاست های آمریکا در قبال مسائل آب و هوایی را نشان می دهد. در سال ۲۰۱۵، آمریکا و چین در بیانیه ای مشترک به معاهده آب و هوایی پاریس پیوستند اما در سال ۲۰۱۷ ترامپ در دور اول ریاست جمهوری خود، آمریکا را از از این توافق خارج کرد. در سال ۲۰۲۱، جو بایدن رئیس جمهوری وقت آمریکا دوباره به توافق بازگشت و قول کاهش ۵۰ درصدی انتشار کربن توسط آمریکا تا سال ۲۰۳۰ را داد. اما در سال ۲۰۲۵، جهان دوباره شاهد خروج دوباره آمریکا از توافق پاریس و سیاست های جدید این کشور در حوزه انرژی مبتنی بر حفاری بیشتر و کاهش حمایت از انرژی های پاک بود.

در چنین شرایطی که آمریکا از مسئولیت های خود در قبال مقابله با تغییرات اقلیمی شانه خالی می کند، چین اما به عنوان یک بازیگر پایدار در صحنه مبارزه با تغییرات اقلیمی، با قدرت تمام ظاهر شده است.

تعهد به کاهش انتشار کربن تا سال ۲۰۳۰ و رسیدن به کربن صفر تا سال ۲۰۶۰، کاهش ۱۱.۶ درصدی مصرف انرژی به ازای هر واحد تولید ناخالص داخلی در چهار سال نخست برنامه پنج ساله چهاردهم (معادل کاهش ۱.۱ میلیارد تن دی اکسیدکربن، یعنی نصف کل انتشار اتحادیه اروپا در ۲۰۲۴) و همکاری مستمر با اتحادیه اروپا و سایر کشورها برای تقویت توافق پاریس و اقدامات قویتر در سی امین نشست جهانی آب وهوایی معروف به COP30  ، بخشی از تعهدات قوی چین و همکاری موثر با کشورها در مسیر مقابله با تغییرات اقلیمی است.

خروج آمریکا از پیمان آب و هوایی پاریس اگرچه مشکلاتی را ایجاد می کند، اما هرگز به معنای پایان تلاش های جهانی نیست. توافق پاریس حتی پس از خروج اول آمریکا در سال ۲۰۲۷ هم پابرجا ماند و این بار نیز جامعه بین المللی بدون واشنگتن، این توافق را به پیش خواهد برد.

جهان در شرایط دشوار کنونی، بیش از هر زمان دیگر به همکاری همه کشورها به ویژه قدرت های بزرگ نیاز دارد، و چین ثابت کرده که حتی در غیاب آمریکا، می تواند پیشگام مبارزه برای آینده ای پایدار برای جهان باشد.