رشد مستمر اقتصاد انیمه در چین با نیرویی متنوع
اقتصاد کالامحور چین در حوزه انیمه، که با نام ارسی‌یوان (فضای دوبعدی) شناخته می‌شود، دیگر فقط جایگاهی برای خوره‌ها و کاربران انجمن‌های شبانه نیست؛ این اقتصاد اکنون به جریان اصلی جامعه راه یافته است. دیگر محدود به فروشگاه‌های کوچک مانگا یا انجمن‌های خاص اینترنتی نیست، بلکه اکنون به اکوسیستمی تبدیل شده که میلیاردها دلار گردش مالی دارد و میلیون‌ها نفر را درگیر کرده است. و بله، کسپلی (بازیگری شخصیت‌ها) هم هنوز جایگاه خود را حفظ کرده است.
اقتصاد انیمه که از خرده‌فرهنگ‌ها زاده شد و با فناوری دیجیتال و بازارهای تخصصی شتاب گرفت، دیگر صرفا درباره کارتون‌های عجیب یا شخصیتهای ناشناخته بازی‌ها نیست بلکه به یک دنیای کامل مصرفی تبدیل شده است – با سیاست‌های هویتی، اقتصادهای احساسی و آیین‌های قبیله‌ای مختص به خود.
تنها در سال ۲۰۲۴، بازار گسترده کالاهای مرتبط با انیمه در چین به ۵۹۷.۷ میلیارد یوان (۸۲ میلیارد دلار) رسید. نشان‌ها، جعبه‌های شانسی، بالش‌های طرح‌دار و محصولات مشابه اکنون به بخشی سنگین‌وزن در اقتصاد ملی بدل شده‌اند. پشت این رشد، ارتشی ۵۰۰ میلیونی از هوادارانی قرار دارد که تنها کالا نمی‌خرند؛ بلکه معنا می‌خرند.
در عصر ارسی‌یوان، آنچه می‌پوشید و همراه دارید، بیش از کارت شناسایی‌تان درباره هویت شما می‌گوید. کیف‌های موسوم به تونگ‌بائو (یا ایتابَگ)، که مملو از نشان‌ها، تندیس‌ها و برچسب‌های شخصیتهای محبوب‌اند، کیف‌های دستی طراحانه جدید محسوب می‌شوند. این کیف‌ها نه نشانه «موقعیت اجتماعی» به سبک برندهای لوکس، بلکه نماد «تعلق» هستند – به یک گروه هواداری، یک داستان، یک جهانی فراتر از این دنیا.
اینها صرفا لوازم جانبی ساده نیستند؛ بلکه بسته‌های قابل‌حمل هویت‌اند. یک هوادار انیمه هایکیو برای یک ست ماهجونگ با طرح پرچم تیمی در سایت فروش کالای دست‌دوم بیش از ۸۰ هزار یوان پرداخت کرده است. فرد دیگری ۲۳۵۰ یوان برای یک تندیس کمیاب از شرکت پاپ‌مارت هزینه کرده است. در چنین قیمت‌هایی، شما فقط کالا نمی‌خرید – بلکه سرمایه اجتماعی کسب می‌کنید. در قلمرو هواداران، این خریدها نشانه احترام (یا گاه حسادت) است. می‌توان آن را معادل لباس‌های خیابانی لوکس در دنیای انیمه دانست.
اقتصاد انیمه فقط کالا نمی‌فروشد؛ بلکه حس هم‌ذات‌پنداری عرضه می‌کند. وقتی بازیکنان بازی «اثر گنشین» گردنبند «ویژن» را در دنیای واقعی به گردن می‌اندازند، فقط خود را تزئین نمی‌کنند؛ بلکه خود را در دنیای بازی بازتاب می‌دهند. این وسیله نه‌فقط زیبا، بلکه یک لنگر روانی و عامل تقویت اعتمادبه‌نفس است.
پدیده‌ای به نام والدین عروسکی نیز وجود دارد. عروسک‌های مفصل‌دار موسوم به بی‌جی‌دی، با طراحی دقیق و چهره‌های گاه ترسناکا واقعی، دیگر اسباب‌بازی نیستند؛ آنها خانواده‌اند. مالکان این عروسک‌ها آنها را پسر یا دختر خود می‌نامند، برایشان لباس تهیه می‌کنند، به آنها محبت می‌ورزند و عکس‌هایی با کیفیت اینستاگرامی ازشان می‌گیرند. این صرفا یک بازی نیست؛ نوعی برون‌سپاری عاطفی و ساخت هویت از طریق شبیه‌سازی رابطه است و کارایی دارد.
اگر هویت و احساس، ستون‌های اقتصاد انیمه‌اند، جامعه، عامل پیوند اجتماعی آن است. رویدادهایی مانند گردهمایی بزرگ کامیک‌آپ – که در سال ۲۰۲۴ بیش از ۲۵۰ هزار نفر را جذب کرد – بیش از آنکه محل خرید باشند، صحنه احساس تعلق‌اند. غرفه‌های محصولات دست‌ساز، مسابقات کسپلی، اجراهای بداهه رقص، و ارتباط میان کسانی که شیفتگی‌های مشترک دارند. اینجا نسخه چینی کمیک‌کان است، با اندکی نئون بیشتر.
در این جوامع، قوانین خاصی حکم‌فرماست. زبان درونی، ارجاعات مخصوص اعضا، و دروازه‌ای ناپیدا که بیگانگان را بیرون نگه می‌دارد. اما اگر وارد شوید، دیگر عضو هستید و وفاداری‌تان ارزش پیدا می‌کند.
از شرکت بیلی‌بیلی بپرسید. گروه استریمرهای مجازی این پلتفرم با نام ورتوآریل، تنها طی شش ماه ۲۸ میلیون یوان از پخش زنده درآمد داشت. هواداران فقط هدیه نمی‌دادند؛ بلکه در یک رابطه سرمایه‌گذاری می‌کردند. در این اقتصاد، عشق واقعا هزینه دارد و بازگشت مالی هم دارد.
از موفقیت جهانی موسیقی بازی اثر گنشین گرفته تا آثار بومی مانند «افسانه سیاه؛ ووکونگ» و «نه‌ژا»، دارایی‌های فکری انیمه‌ای چین نه‌تنها دل مخاطبان داخلی را برده‌اند، بلکه در سطح جهانی هم جایگاه پیدا کرده‌اند. این آثار با ریشه‌های فرهنگی بومی و داستان‌گویی جذاب برای مخاطب جهانی، پلی تازه در حوزه هویت فرهنگی ساخته‌اند.
آینده اقتصاد انیمه احتمالا در تلاقی میان محتوای تولیدشده با هوش مصنوعی، پلتفرم‌های فراگیر واقعیت مجازی و فناوری‌های پوشیدنی رقم خواهد خورد. دیگر پرسش این نیست که آیا جهانی خواهد شد – چون این اتفاق حالا هم افتاده – بلکه اینکه آیا فرهنگ جوانان جهان را بازتعریف خواهد کرد یا نه.
با تداوم دگرگونی ارسی‌یوان، روشن است که با چیزی فراتر از یک گرایش مصرفی روبه‌رو هستیم. این یک بازتعریف فرهنگی است؛ راهی است که نسل امروز خود را می‌یابد – از خلال تخیل، هواداری و یک نشان کوچک بر کیف ایتابَگ خود.
