هدف قرار دادن تراشه‌های پیشرفته چین؛ گامی دیگر در مسیر اشتباه

اگرچه این ابتکار آمریکا با عنوان «امنیت ملی» مطرح می‌شود، اما پرسش‌هایی جدی درباره انصاف، اصول بازار و پیامدهای بلندمدت آن برای توسعه جهانی فناوری برمی‌انگیزد. این اقدامات نه‌تنها مانع توسعه فناوری چین نخواهد شد، بلکه ثبات زنجیره تامین را تضعیف کرده و حق انتخاب کشورهای دیگر در مسیر توسعه هوش مصنوعی را نیز محدود می‌کند.

کنترل صادرات، مانعی برای پیشرفت چین نخواهد بود

کنترل‌های صادراتی آمریکا بر صنعت نیمه‌رسانای چین به اهداف خود نرسیده‌اند. در مقابل، این اقدامات موجب تحریک و رشد اکوسیستم داخلی تراشه‌سازی در چین شده‌اند، به‌گونه‌ای که شرکت‌هایی مانند هواوی، بیرن، انفلیم و YMTC با سرعت در حال پیشرفت هستند.

صادرات تراشه چین از ۵۵۹.۱ میلیارد یوان در سال ۲۰۱۸ به بیش از ۱.۱ تریلیون یوان در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته و عملا دو برابر شده است. با وجود عقب‌ماندگی‌های موقتی ناشی از فشارهای آمریکا، بیشتر شرکت‌های چینی در حوزه فناوری پیشرفته نه‌تنها مقاومت کرده‌اند، بلکه اکنون قوی‌تر ظاهر شده‌اند؛ برخی حتی سیستم‌ عامل‌های مستقل خود را از هسته تا اکوسیستم نرم‌افزاری راه‌اندازی کرده‌اند.

به‌عنوان نمونه، شرکت هواوی پس از کاهش شدید درآمد در پی محدودیت‌های صادراتی آمریکا در سال ۲۰۱۹، توانست با قدرت بازگردد و در سال ۲۰۲۴ درآمدی فراتر از سطح ۲۰۱۹ ثبت کند. در تاریخ ۱۹ مه (۲۹ اردیبهشت)، این شرکت از مجموعه جدیدی از رایانه‌های شخصی مجهز به سیستم‌عامل Harmony رونمایی کرد. گفته می‌شود تراشه‌های هوش مصنوعی جدید آن به سطح عملکرد انویدیا نزدیک هستند، ولی تنها با ۶۰ تا ۷۰ درصد هزینه.

چند سال پیش نیز، ایالات متحده فناوری 5G  چین را هدف قرار داد و تلاش کرد آن را از بازار جهانی حذف کند. با این حال، طبق گزارش شرکت مشاوره مخابراتی Strand Consult در دانمارک، تا سه‌ ماهه چهارم سال ۲۰۲۴ همچنان یک‌سوم سایت‌های5G  در ۳۲ کشور اروپایی از تجهیزات چینی استفاده می‌کردند. پیش‌بینی می‌شود این تجهیزات تا سال ۲۰۲۸ نیز ۲۹ تا ۳۲ درصد از بازار اروپا را در اختیار داشته باشند.

در مجموع، اقدامات محدودکننده آمریکا به جای مهار چین، باعث رشد نوآوری و پیشرفت فناوری‌های نوظهور در این کشور شده است.

عواقب جهانی رویکرد ایالات متحده

اگر هر کشوری رویکرد مشابهی اتخاذ کند و دسترسی به بازار را به ابزاری برای اهداف راهبردی تبدیل کند، اکوسیستم فناوری جهانی به‌جای یک بستر همکاری، به میدان رقابت‌های مخرب با حاصل جمع صفر بدل خواهد شد.

افزون بر این، چنین رویکردی برای شرکت‌های آمریکایی نیز زیان‌بار است. به‌عنوان نمونه، تراشه H20 شرکت «انویدیا» که مطابق مقررات صادراتی طراحی شده بود، باز هم محدود شد و برای انویدیا ۵.۵ میلیارد دلار ضرر به همراه داشت. و این تنها مورد نیست؛ شرکت‌های آمریکایی به‌طور فزاینده‌ای در حال جدا شدن از بازار چین هستند که این روند باعث کاهش رقابت‌پذیری جهانی و توان نوآوری آن‌ها شده است.

در سطح گسترده‌تر، این سیاست‌ها باعث بی‌ثباتی در زنجیره‌های جهانی تامین می‌شوند که متکی به همکاری فرامرزی هستند. تراشه‌های پیشرفته در طیف وسیعی از محصولات، از تلفن‌های همراه و خودروهای الکتریکی گرفته تا تجهیزات پزشکی و سامانه‌های صنعتی، نقش اساسی دارند. هدف قرار دادن تولیدکنندگان چینی، اثرات زنجیره‌ای در سراسر این سیستم ایجاد کرده، هزینه‌ها را افزایش داده، نوآوری را به تأخیر انداخته و بازار جهانی را تکه‌تکه می‌کند.

امنیت ملی نباید بهانه‌ای برای حذف رقبا باشد

امنیت ملی نباید به عنوان یک بهانه کلی برای حذف رقبا و برتری‌جویی به کار رود. سیاست‌هایی که بر حذف و سلطه تمرکز دارند، در نهایت به اعتماد و تعادل لازم برای مدیریت فناوری‌های نوظهور آسیب می‌زنند. همان‌طور که «بیل گیتس» بنیانگذار مایکروسافت در مصاحبه‌ای با شبکه خبری «سی‌ان‌ان» تاکید کرد، نه چین و نه ایالات متحده نمی‌توانند به‌طور دائم بر فضای فناوری جهان تسلط داشته باشند. فرصت واقعی در بهره‌گیری از نوآوری برای دستاوردهای مشترک نهفته است، نه در ایجاد موانع ساختگی.