مقررات چین درباره خاک‌های کمیاب؛ گامی مسئولانه برای تامین پایدار و امنیت جهانی
تصمیم اخیر چین برای اعمال مقررات جدید در کنترل صادرات برخی اقلام مرتبط با خاک‌های کمیاب، بر اساس نیازهای داخلی برای توسعه صنعتی پایدار اتخاذ شده و با اصول مدیریت بین‌المللی همخوانی دارد. این اقدام بیانگر مسئولیت‌پذیری چین به‌عنوان یک قدرت بزرگ جهانی است و برخلاف برخی ادعاها، اقدامی متقابل تاکتیکی به شمار نمی‌رود.
این تصمیم همچنین بر تعهد چین به‌عنوان یکی از تامین کنندگان کلیدی مواد معدنی حیاتی در جهان و نقش آن در حمایت از توسعه مشترک جهانی تاکید دارد.
کنترل‌های صادرات چین بر برخی اقلام مرتبط با خاک‌های کمیاب، ابزارهایی برای اعمال فشار بر کشورهای خاص نیستند، بلکه اقدامی مسئولانه در راستای تعهدات بین‌المللی در زمینه عدم اشاعه هستند. این مقررات بر پایه اصل عدم تبعیض اجرا می‌شوند و نشان از تعهد چین به حفظ صلح جهانی و ثبات منطقه‌ای دارد.
خاک‌های کمیاب نقشی اساسی در تولید خودروهای برقی، لوازم الکترونیکی مصرفی و توربین‌های بادی دارند. همچنین در صنایع نظامی پیشرفته مانند جنگنده‌ها و تأسیسات هسته‌ای کاربرد حیاتی دارند. جلوگیری از سوءاستفاده از این منابع راهبردی برای تهدید صلح و امنیت جهانی، مسئولیتی است که همه کشورها باید بر عهده بگیرند.
کنترل صادرات بر مواد راهبردی با کاربرد دوگانه، یک رویه پذیرفته‌شده در جهان و حقی مشروع برای کشورها در جهت حفظ امنیت ملی و انجام وظایف بین‌المللی است.
علاوه بر این، مقررات جدید چین درباره خاک‌های کمیاب، بخشی از اصلاحات ضروری در صنعت است. در گذشته، استخراج بی‌رویه و فاقد نظارت نه‌تنها منجر به هدررفت منابع شد، بلکه آسیب‌های جدی به محیط‌زیست وارد کرد. این روند ناپایدار، ریسک‌هایی برای زنجیره تأمین جهانی ایجاد کرد.
اقداماتی که چین طی سال ۲۰۲۴ برای تنظیم و مدیریت بخش خاک‌های کمیاب اتخاذ کرده، نشانه‌ای از تعهد این کشور به توسعه‌ای با کیفیت و پایدار است.
این مقررات از یک سو به حفاظت از محیط‌زیست داخلی کمک می‌کند و از سوی دیگر، زنجیره‌های تامین جهانی را به منابع قابل اتکا و شفاف‌تری مجهز می‌سازد. یک صنعت خاک‌های کمیاب در چین که به‌خوبی تنظیم‌شده و سازگار با محیط‌زیست باشد، به نفع مصرف‌کنندگان در سراسر جهان خواهد بود.
با وجود فضاسازی برخی رسانه‌های غربی، هدف چین محدودسازی صادرات نیست، بلکه تنظیم تجارت بر اساس مقررات شفاف و قانونی است. برای نمونه، «وانگ ون‌تائو» وزیر بازرگانی چین، در پاسخ به نگرانی‌های اتحادیه اروپا اعلام کرد که چین آماده ایجاد «مسیر سبز» برای درخواست‌های واجد شرایط و تسریع در روند تأیید است. همچنین به تیم‌های مسئول دستور داده شده که ارتباطات فنی با طرف‌های مربوطه را حفظ کنند.
این پاسخ‌ها و اصلاحات، نشان‌دهنده تمایل واقعی چین به همکاری با شرکای جهانی برای کاهش اثرات احتمالی اقدامات نظارتی بر تجارت قانونی است.
در حالی که شکاف‌های تجاری و فناورانه میان چین و آمریکا عمیق‌تر شده، برخی تصمیمات چین در زمینه مدیریت منابع راهبردی با سوءظن تحلیل می‌شود. اما نگاه صرفا ابزاری و کوتاه‌مدت به این اقدامات، از درک لایه‌های عمیق‌تر راهبردی سیاست‌های چین بازمی‌ماند.
مقررات جدید درباره خاک‌های کمیاب تصمیمی سنجیده و ریشه‌دار در هنجارهای بین‌المللی، نیازهای توسعه صنعتی و مسئولیت‌های بین‌المللی چین به‌عنوان یک کشور بزرگ است.
به جای تمرکز بر نگرانی‌هایی چون «جداسازی» یا ترس از استفاده چین از خاک‌های کمیاب به‌عنوان «سلاح راهبردی»، واکنش منطقی غرب باید تلاش برای درک و تطبیق با تغییرات جدید باشد.
تنها از طریق گفت‌وگوی صادقانه و همکاری سازنده است که می‌توان تضمین کرد این منبع حیاتی در خدمت توسعه فناوری جهانی و گذار سبز باقی بماند، در چارچوبی صلح‌آمیز و پایدار.
