قدرت تفکر – مطالعه اندیشه شی جین پینگ؛ استراتژی سه‌گانه آموزش، فناوری و استعدادهای چین برای تقویت کشور

 مثلث به عنوان پایدارترین ساختار در طبیعت شناخته می‌شود. برهمین اساس، در عصر جدید در چین، حزب حاکم این کشور تحت رهبری شی جین پینگ، استراتژی سه‌گانه «آموزش، فناوری و استعدادها» را به عنوان سیستم حمایتی «مثلث طلایی» برای ساخت کشوری مدرن تعیین کرده است که باعث شکل‌گیری یک چرخه مثبت مبنی بر«پرورش استعدادها از طریق آموزش، پیشبرد فناوری توسط استعدادها و تقویت آموزش توسط فناوری» شده است.

تاکید چین بر سه عنصر آموزش، فناوری و استعدادها پیشینه طولانی‌مدتی دارد. در سال ۲۰۲۲، این سه حوزه برای اولین بار در قالب «مثلث طلایی» در بیستمین کنگره ملی حزب کمونیست چین مطرح شدند. شی جین پینگ به عنوان بالاترین مقام حزب و دولت، در این کنگره استراتژی سه‌گانه آموزش، فناوری و استعدادها را اساس و پشتوانه استراتژیک روند تبدیل چین به کشوری مدرن معرفی کرد.

این سه عنصر با یکدیگر ارتباط داشته و رابطه کنش و واکنش متقابل بین آنها برقرار است.

آموزش، پایه و اساس توسعه کشور است. چین در جریان تقویت اقتدار خود با عواملی گریبانگیر مخصوصا در حوزه‌های کلیدی مانند دستگاه لیتروگرافی و سیستم عامل با محدودیت‌ها و تحریم‌های آمریکا مواجه است. برای حل این چالش‌ها، از یک سو چین به بهینه‌سازی تخصیص منابع آموزشی به منظور تعمیم دانش و مهارت‌ها در میان مردم و کاهش شکاف‌های شهری-روستایی، بین منطقه‌ای، بین مدارس و گروه‌های مختلف روی آورده و از سوی دیگر، با تاکید بیشتر بر پرورش استعدادهایی با مهارت‌های بالا که در حوزه‌های حیاتی مورد نیاز فوری هستند، محققان را به غلبه بر مشکلات گریبانگیر و دسترسی به فناوری‌های تحت تحریم مانند تراشه و هوش مصنوعی تشویق می‌کند. امروز چین از لحاظ تعداد فارغ‌التحصیلان علوم پایه، فناوری، مهندسی و ریاضیات در جهان پیشتاز است و با بیش از ۱۱۲ میلیون نیروی انسانی در حوزه فناوری، از این لحاظ نیز در صدر جهان است.

فناوری نیز همانند موتور محرک، به توسعه اقتصاد ملی نیرو می‌بخشد. در دور جدید انقلاب فناوری، پیشرفت‌های حاصله در حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی، بیوتکنولوژی، انرژی‌های نو و مواد جدید نه تنها روش سنتی پرورش استعدادها از مسیر آموزش را دگرگون کرده، بلکه روند بروزرسانی محتوای آموزشی و نوآوری در روش‌های آموزشی را تسریع کرده است. طی سال‌های گذشته، سرمایه‌گذاری چین در تحقیقات علمی و فنی با رشد بالایی همراه بوده و این رقم در سال ۲۰۲۴ از ۳.۶ تریلیون یوان (حدود ۵۰۰ میلیارد دلار) فراتر رفته است.

عکس: تصویری از چهارمین جلسه «کلاس درس تیان‌گونگ» در ایستگاه فضایی چین در ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۳ که در آن، سه فضانورد حاضر در ایستگاه فضایی با انجام آزمایش‌هایی شامل «آزمایش بقای تکانه»، «آزمایش شعله کروی» و یک آزمایش جالب با توپ «پینگ پنگ»، مفاهیم علمی مربوطه را برای دانش‌آموزان تجسم بخشیده‌اند.

و استعدادها نیز به عنوان آخرین عنصر، رابط بین عناصر آموزش و فناوری بوده و چرخه مثبتی میان این دو عنصر را ایجاد کرده است. به عنوان مثال، آموزش دیجیتال به کودکان خانواده‌های دامداران شین جیانگ امکان تعامل زنده آنها با معلمان برجسته در شانگهای را فراهم کرده است؛ در «کلاس نابغه‌های نوجوانان» یک دانشگاه شهر هانگ‌جو که با همکاری این دانشگاه هانگ‌جو با شرکت‌های فناوری عالی این شهر ایجاد شده است، دانشجویان سال دوم در توسعه فناوری G۵ مشارکت دارند. در شهر چونگ‌چینگ نیز، بازوی رباتیک هوشمند طراحی شده توسط دانشجویان یک مدرسه آموزش فنی در خطوط تولید خودرو مورد استفاده قرار گرفته است. این مدل آموزشی از طریق «آموزش حضوری میان دانشجویان و اساتید برجسته» یا «رابطه مستقم کلاس‌ با کارگاه‌های کارخانه»، تطابق و هماهنگی دقیقی بین عرضه استعدادها و نیازهای صنایع را محقق ساخته است.

عکس: تصویری از آموزش مهارت‌های کنترل بازوی رباتیک در یک مدرسه فنی-حرفه‌ای استان گوانگ‌دونگ که در آن، دانش‌آموزان تحت راهنمایی مربیان، شیوه‌های عملیاتی سیستم‌های مکانیکی پیشرفته را فرا می‌گیرند.

رمز موفقیت «مثلث طلایی» آموزش، فناوری و استعدادها در چین در کنش و واکنش سیستماتیک میان این سه عنصر نهفته است. به عبارت دیگر، دولت بسترها را فراهم می‌کند، شرکت‌ها سناریوهای بکارگیری فناوری را ارائه می‌دهند و دانشگاه‌ها نیز نیروهای نخبه را تربیت می‌کنند تا یک چرخه منحصر به فرد «ادغام صنایع، آموزش و تحقیقات» شکل بگیرد. به عنوان مثال، در یک شرکت در شهر شن‌جن که تخصص و تسلط بالایی در زمینه فناوری‌های پیشرفته تولید پهپاد دارد، تیم‌های تحقیقاتی به رهبری استادان برجسته دانشگاه‌ها برای انجام تحقیقات فنی و دانشجویان رشته پهپاد برای آزمایش فناوری‌ها فعالیت می کنند و  تکنسین‌های خط تولید هم پشتیبانی فنی را ارائه می کنند. همکاری این سه نیرو باعث پیشتازی چین در حوزه صنایع پهپاد در جهان شده‌است.

عکس: این ربات انسان‌نمای «تیان گونگ» ساخت چین است. تصویر سمت چپ بیانگر حضور این ربات در اولین مسابقه ماراتن نیمه‌طولانی ربات‌های انسان‌نما است که در آن، این ربات با طی کردن ۲۱.۰۹۷۵ کیلومتر ظرف ۲ ساعت و ۴۰ دقیقه و ۴۲ ثانیه، به عنوان قهرمانی دست یافت و استاندارد جهانی جدیدی را در توسعه توان حرکتی ربات‌های انسان‌نما ایجاد کرده است. تصویر سمت راست نیز بیانگر تعامل متقابل ربات «تیان گونگ» با دانش‌آموزان یک دبیرستان پکن در یک هفته پس از مسابقه است.

این سیستم سه‌گانه به عنوان «مثلث طلایی»، یک چرخه بسته نیست، بلکه یک چرخه و سیستم  باز، هماهنگ و پویاست.

همکاری فضانوردان چین و اروپا، آزمایشگاه‌های مشترک دانشگاه‎های چین و خارج، سفر آموزشی دانشجویان کشورهای شرکت کننده در اجرای ابتکار «کمربند و جاده» به چین برای آموزش اقتصاد دیجیتال و دیگر صحنه‌ها، همگی نشان‌دهنده سازگاری عمیق بین خرد چینی و نیازهای جهان است. برنامه راکتور گرماهسته‌ای آزمایشی بین‌المللی (ITER) که دانشمندان چین، آمریکا، روسیه، ژاپن، کره جنوبی، هند و اتحادیه اروپا در آن مشارکت می کنند، نمونه‌ای بارز از این سازگاری عمیق  است.

عکس: تصویر بالا بیانگر صحنه گفتگوی بین‌المللی جوانان به میزبانی دانشگاه چینگ‌هوا در پایان اوت ۲۰۲۴ است که در آن، حدود ۱۰۰ نماینده جوان از ۳۰ کشور در سفری سراسری در چین به شهر هانگ‌جو استان جه‌جیانگ آمده و نمایش ربات‌ها را تماشا می کنند؛ تصویر پایین نیز بیانگر صحنه بازدید هیاتی از پژوهشگران اندیشکده‌های ۲۶ کشور در حال توسعه و بازارهای نوظهور از کارخانه هوشمند تولید پیشرفته وسایل نقلیه جدید انرژی شهر لیو‌جو منطقه خودمختار جوانگ گوانگ‌شی است.

سیستم سه‌گانه آموزش، فناوری و استعدادها در حال ایجاد محکم‌ترین پایه‌ها برای روند مدرنیزاسیون چین است. این «مثلث طلایی» به هر فرد، خواه دانش‌آموز از منطقه دورافتاده، پژوهشگر آزمایشگاه یا معلم یا تکنسین خط تولید، امکان می‌دهد تا فرصت نشان دادن و ایفای مهارت‌ها، استعدادها و توانایی درخشان خود را پیدا کنند.