از جنگ ضدفاشیسم تا دفاع از چندجانبه‌گرایی؛ نقش تاریخی چین و روسیه در جهان امروز
سفر رسمی «شی جین‌پینگ» رئیس جمهور چین به روسیه از ۷ تا ۱۰ مه (۱۷ تا ۲۰ اردیبهشت) و حضور وی در مراسم گرامیداشت هشتادمین سالگرد پیروزی اتحاد جماهیر شوروی در جنگ بزرگ میهنی، بازتابی گسترده در افکار عمومی بین‌المللی داشته است. این سفر که نگاهی همزمان به تاریخ و آینده دارد، از اهمیتی ویژه برخوردار است.
موضع مشترک چین و روسیه در حفظ دستاوردهای پیروزی در جنگ جهانی دوم و پاسداری از نظم بین‌المللی پس از آن، موجب نزدیکی بیشتر روابط دو کشور شده و تاثیری عمیق بر صحنه جهانی داشته است.
سال جاری مصادف با هشتادمین سالگرد پیروزی در سه رویداد تاریخی مهم است: جنگ مقاومت خلق چین علیه تجاوز ژاپن، جنگ بزرگ میهنی اتحاد جماهیر شوروی و جنگ جهانی علیه فاشیسم.
در این مقطع تاریخی ویژه، آقای شی یازدهمین سفر خود به روسیه را از زمان تصدی مقام ریاست‌جمهوری چین انجام داد؛ سفری که نشانگر سطح بالای روابط چین-روسیه و بازتابی از مزایای سیاسی ناشی از هدایت راهبردی سران دو کشور است.
جنگ جهانی دوم که ۸۰ سال پیش رخ داد، فاجعه‌ای بی‌سابقه در تاریخ بشری به شمار می‌آید. در آن برهه، چین و شوروی به عنوان میادین نبرد اصلی در آسیا و اروپا، کمک‌های شایانی به پیروزی جنگ جهانی ضدفاشیستی کردند. با این حال، چنین حافظه تاریخی توسط برخی کشورها تحریف و دستکاری شده است.
آنها دیدگاه‌های تاریخی تحریف‌شده‌ای مانند به اصطلاح «نظریه غرب‌محور» و «نظریه نادیده گرفتن چین» را مطرح کرده‌اند تا روایتی نادرست از تاریخ را بسازند که به ژئوپلیتیک خدمت کند، قدرت گفتار بین‌المللی چین و روسیه را تضعیف نماید و منافع هژمونیک خود را حفظ کند. در پاسخ به این اقدام، چین و روسیه به شکلی قاطعانه مقابله کرده‌اند.
در بیانیه مشترک چین و روسیه بر پایبندی قاطع دو کشور به پاسداری از دستاوردهای پیروزی در جنگ جهانی دوم تأکید شده است. طرفین بر ضرورت مقابله با احیای نازیسم ضدبشری و هرگونه برتری‌طلبی نژادی تأکید کرده و از جامعه بین‌المللی خواسته‌اند اصول بنیادینی را که توسط «دادگاه بین‌المللی نظامی نورنبرگ» و «دادگاه بین‌المللی نظامی خاور دور تدوین» شده‌اند، محترم شمرده و از آنها حفاظت کنند.
توسعه، راه‌حل بنیادین برای همه چالش‌هاست. در شرایطی که حمایت‌گرایی در حال گسترش است و توسعه جهانی با نابرابری‌هایی مواجه شده، چین و روسیه بر تعهد خود به ایفای نقش «همراهان توسعه و احیا» تاکید دارند و در راستای تقویت روند بهبود اقتصاد جهانی گام بر می‌دارند. در جریان این سفر، دو کشور بیش از ۲۰ سند همکاری دوجانبه را در حوزه‌هایی چون حمایت از سرمایه‌گذاری، اقتصاد دیجیتال، بهداشت و قرنطینه، همکاری‌های سینمایی و دیگر عرصه‌ها تبادل کردند.
چین و روسیه به‌عنوان دو قدرت جهانی و اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل، «مسئولیت ویژه‌ای» بر دوش دارند که این مسئولیت در اراده مشترک آنها برای ایفای نقش به‌عنوان «مدافعان عدالت و انصاف بین‌المللی» نمایان است.
در شرایطی که برخی کشورها مسیر یکجانبه‌گرایی، هژمونی، زورگویی و سیاست‌های قلدرمآبانه را در پیش گرفته‌اند و بدین ترتیب جهانی‌سازی اقتصادی و نظم بین‌المللی را با تهدید جدی مواجه کرده‌اند، رهبران چین و روسیه در دیدارهای خود بر لزوم هماهنگی و همکاری تنگاتنگ در چارچوب نهادهای چندجانبه‌ای همچون سازمان ملل، «سازمان همکاری شانگهای» (SCO) و گروه «بریکس» تاکید کردند.
تاریخ مثل یک آینه است. ۸۰ سال پیش، چین و روسیه در کنار یکدیگر برای مقابله با فاشیسم جنگیدند، پایه‌های توسعه روابط دوجانبه‌ای سطح بالا را پی‌ریزی کردند و صلح را به جهان هدیه دادند. امروز پس از گذشت ۸۰ سال، جهان در آشفتگی به سر میبرد و بشریت با چالش‌هایی متعدد مواجه است. اما تا زمانی که چین و روسیه متحدانه در کنار هم بایستند، هژمونی‌طلبی به پیروزی نخواهد رسید و نظم جهانی در گرداب بی‌ثباتی گرفتار نخواهد شد.
