چین و گسترش نفوذ جهانی؛ فعالیت بی هیاهو و مدل‌های نوین سرمایه‌گذاری برای آینده‌ای پایدار
بر اساس اعلام وزارت بازرگانی چین، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (ODI) این کشور طی سه ماه نخست سال جاری میلادی افزایشی ۶.۲ درصدی را به ثبت رساند و به ۴۰.۹ میلیارد دلار رسید. رقم با معناتر دیگر یعنی ODI غیرمالی که نشان دهنده پروژه‌های تجاری واقعی در خارج از کشور است هم با رشد ۴.۴ درصدی به ۳۵.۶۸ میلیارد دلار رسیده است. شگفت‌انگیزتر، جهش ۱۵.۶ درصدی در سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با «ابتکار کمربند و جاده» (BRI) است که در حال حاضر رقم ۸.۸۷ میلیارد دلار را به ثبت رسانده است.
همچنین طبق گزارش «اداره ملی آمار» در روز یکشنبه، سود کل شرکت‌های صنعتی بزرگ چین طی بازه ژانویه تا مارس به حدود ۱.۵۱ تریلیون یوان (۲۰۷ میلیارد دلار) رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۲۴ رشدی ۰.۸ درصدی داشته است.
در نگاه اول، این ارقام ممکن است ناچیز به نظر برسند، اما حقیقت بزرگتری را آشکار می‌کنند: چین در حالی که غرب مدعی کُندی اقتصادش است، پیوسته در حال گسترش نفوذ اقتصادی خود در عرصه جهانی – به ویژه در کشورهای در حال توسعه – است.
سرمایه‌گذاری چین در کشورهای خارجی به این کشور امکان می‌دهد تا روابط مستحکم‌تری با بازارهای نوظهور ایجاد کند. این اقدام تنها یک انتقال مالی ساده نیست، بلکه تلاشی است برای حفظ موقعیت جهانی در دورانی که سلطه غرب مورد تردید قرار گرفته است. افزایش قابل توجه ۱۶ درصدی سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با BRI، گواهی روشن بر این ادعاست.
شرکت‌های چینی طی سه ماه نخست ۲۰۲۵ همچنین شاهد یک رشد ۵.۵ درصدی در درآمد ناشی از پروژه‌های خارج از کشور و رسیدن آن به ۳۴.۱۸ میلیارد دلار بودند. قراردادهای جدید هم با جهش ۲۶ درصدی عدد ۵۸.۶۷ میلیارد دلار را به ثبت رسانده است. این اعداد و ارقام نشان می‌دهد تقاضای جهانی برای مهندسی و ساخت و ساز چینی نه تنها کند نشده بلکه در حال افزایش نیز هست.
چه عاملی پشت این رشد پایدار قرار دارد؟ ثبات سیاست. با وجود چالش‌های داخلی و تنش‌های بین‌المللی، پکن همچنان به حمایت قاطعانه از سرمایه‌گذاری جهانی ادامه می‌دهد. نهادهای مالی و دولتی چین نیز در پیشبرد پروژه‌هایی که با اهداف اقتصادی و سیاست خارجی این کشور همسو هستند، همکاری تنگاتنگی دارند.
با تمرکز بر کشورهای جنوب جهان که به زیرساخت‌های عمده نیاز دارند، چین کمتر در معرض نوسانات بازار در غرب قرار گرفته است. این کشورها تنها دریافت‌کننده‌های منفعل نیستند، بلکه شرکایی فعال در یک چشم‌انداز مشترک توسعه محسوب می‌شوند.
شرکت‌های چینی فقط بودجه نمی‌دهند بلکه همه چیز را انجام می‌دهند از تامین مالی و ساخت و ساز گرفته تا تعمیر و نگهداری. این الگوی جامع، به‌ویژه برای پروژه‌های بزرگ زیرساختی، مدلی پیچیده است که به‌سختی می‌توان مشابهی برای آن در سطح جهان یافت. این مدل سریعا در حال تکامل است تا نیازهای جدید در حوزه‌های پایداری، شرایط جغرافیایی و ابزارهای دیجیتال را برآورده کند.
با کاهش نفوذ نظام‌های جهانی تحت رهبری آمریکا، چین در حال وارد شدن به عرصه و پر کردن این شکاف‌ها است. بسیاری از کشورها که زمانی چشم به واشنگتن یا بروکسل دوخته بودند حالا مستقیما با پکن تعامل می‌کنند، آن هم اغلب با انعطاف بیشتر. آنچه قابل توجه است، نحوه آرام و بی سر و صدای اقدام چین در این زمینه است. هیچ اعلامیه بزرگی یا هیچ هیاهوی بین‌المللی در کار نبوده – تنها پیشرفت مستمر، در حالی که بخش زیادی از جهان مشغول درگیری‌ها، انتخابات و نگرانی‌های اقتصادی است.
این رویکرد چراغ خاموش در دیپلماسی اقتصادی – که بر انجام کارها تمرکز دارد تا جلب توجه رسانه‌ها – ممکن است در طول زمان مؤثرتر واقع شود.
این اعداد نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری‌های تصادفی نیستند، بلکه بازتاب‌دهنده یک الگوی بلندمدت در توسعه راهبردی هستند. چین به جای اعلامیه‌های بزرگ، در حال ساخت جاده‌ها، بنادر و ایجاد زیرساخت‌های دیجیتال در سراسر قاره‌هاست.
در جهانی که اغلب آشوب و بحران تیتر اخبار را به خود اختصاص می‌دهد، پیام چین آرام و ثابت قدم باقی می‌ماند: این کشور همچنان در حال حرکت، ساخت‌وساز و سرمایه‌گذاری است – پروژه به پروژه. سرمایه‌گذاری‌های خارجی چین فقط انتقال پول نیست، بلکه نشانه‌ای از عزم راسخ این کشور است. علیرغم تمام صحبت‌ها درباره افول، چین هنوز در صحنه حضور دارد و برای آینده‌ای بلندمدت بازی می‌کند.
