تأثیر معکوس افزایش تعرفههای واردات خودرو توسط ایالات متحده بر خودروسازان آمریکایی
اجرای قریب الوقوع سیاست تعرفه‌ای ایالات متحده با تحولات قابل توجه در صنعت خودروسازی جهان همراه خواهد بود و پیامدهای بالقوه اجرای این سیاست بر کل زنجیره تامین خودرو بسیاری از طرف‌های ذینفع را دچار نگرانی کرده است.
در عین حال، حتی با وجود بی‌ثباتی‌های کنونی در محیط تجاری جهان، همچنان برخی از پیوندها و اجزای ضروری برای توسعه صنعت خودروسازی و به ویژه آنهایی که از بازار چین تهیه می‌شوند، در حفظ کارایی و حفظ توان رقابتی تولیدکنندگان خودرو در سراسر جهان نقش محوری ایفا می‌کنند.
سال گذشته، ارزش واردات خودرو و قطعات یدکی توسط ایالات متحده به ۴۷۱ میلیارد دلار رسید که شامل ۲۱۴ میلیارد دلار برای واردات خودروهای سواری، ۱۹۲ میلیارد دلار برای قطعات یدکی انواع خودرو و ۶۵ میلیارد دلار برای کامیون، اتوبوس و وسایل نقلیه ویژه بود.
در شرایطی که هنوز میزان افزایش دقیق تعرفههای واردات خودرو به ایالات متحده از مبدا کشورهای مختلف مشخص نشده، طبیعی است که نتوان شبکه‌های عمیق و ریشه‌داری که در زنجیره‌های تامین جهانی خودرو شکل گرفته را یک شبه از بین برد. بر اساس تحولاتی که تا امروز رخ داده، می‌توان گفت که بازار ایالات متحده و صنعت خودروسازی این کشور هنوز به زنجیره‌های تامین جهانی بسیار وابسته است و اعمال تعرفه‌ها نیز این واقعیت که آمریکا هنوز به واردات خودرو و قطعات جانبی آن دارد را تغییر نخواهد داد.
با وجود تمام تلاش‌های دولت ایالات متحده برای ترویج احیا و افزایش میزان تولید خودروسازان داخلی از طریق اجرای چنین سیاست‌هایی، انتقال و یا ایجاد زنجیره تولید بسیاری از قطعات مهم خودرو، به ویژه قطعات مورد نیاز برای خودروهای نسل بعد، به هیچ وجه در کوتاه‌مدت برای آمریکا ممکن نخواهد بود. حضور ایالات متحده در زنجیره تامین کنونی خودرو که از مدت‌های پیش با گسترش در سراسر جهان بسیار پیچیده و در هم تنیده شده، با افزایش تقاضای خودروسازان این کشور به تأمین قطعات متنوع مورد نیاز خود از طریق کشورهای دیگر همراه بوده و به ویژه در بخش خودروهای انرژی نو، آمریکا با توجه به کاستی‌های خود در زمینه فناوری‌های کلیدی و برقراری پیوند میان بخش‌های مختلف زنجیره تولید، نیاز فزاینده‌ای به واردات قطعه دارد.
اس اند پی گلوبال موبیلیتی (S&P Global Mobility) روز ۱۲ مارس با انتشار گزارشی هشدار داد که با اعمال تعرفههای آمریکا بر محصولات وارداتی از کانادا و مکزیک، باید انتظار آن را داشت که با ایجاد یک اختلال قابل توجه در منطقه، میزان تولید خودرو در آمریکای شمالی در عرض یک هفته با کاهش ۲۰ هزار دستگاه در روز مواجه شود.
بر اساس آمارهای این گزارش، تأثیر مستقیم تعرفههای ایالات متحده در بخش خودرو، بر چین محدود خواهد بود، چرا که صادرات خودروی چین به ایالات متحده حدود ۲ درصد از کل صادرات خودروی این کشور معادل تنها ۰.۴ درصد از فروش خودروی چین در سال ۲۰۲۴ را به خود اختصاص داده است.
مهمتر آنکه، چین توانسته در زمینه تولید قطعات خودرو و به ویژه قطعات و فناوری‌های مورد استفاده در خوردهای انرژی جدید به برخی از فناوری‌های اصلی دست پیدا کند و از نظر حجم ظرفیت تولید برخی از قطعات کلیدی در صنعت خودروسازی به بخشی غیرقابل جایگزین در زنجیره تامین جهانی تبدیل شده است؛ به عنوان مثال، بر اساس گزارش اس اند پی گلوبال موبیلتی، در سال‌های اخیر ایالات متحده همواره بزرگترین واردکننده قطعات خودروی تولید چین بوده و حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از درآمد چین از صادرات قطعات خودرو توسط متقاضیان آمریکایی تأمین شده است.
صنعت تولید قطعات خودرو در چین شامل سیستم کامل است که یک پایگاه تولیدی عظیم و در حال نوآوری مستمر از آن پشتیبانی می‌کند. اگر بخواهیم باتری‌های مورد استفاده در خودروها در نظیر بگیریم، متوجه می‌شویم که شرکت‌های چینی علاوه بر اختصاص دادن یک سهم بزرگ از ظرفیت تولید جهانی انواع باتری خودرو، از نظر نوآوری در زمینه فناوری‌های مربوط به این صنعت نیز دستاوردهای بسیار غنی داشته‌اند. تداوم توسعه و ارتقاء فناوری‌های تولید باتری‌های لیتیوم-آهن-فسفات که با افزایش چگالی انرژی و کاهش هزینه‌های تولید چنین باتری‌ها همراه بوده، توانایی رقابتی تولیدکنندگان چینی در بازارهای جهانی را بسیار افزایش داده است.
علاوه بر آن، در زمینه مواد خاکی کمیاب نیز چین یک زنجیره صنعتی کامل را در اختیار دارد که با پوشش دادن تمام بخش‌ها از معدن و پالایش گرفته تا تحقیق و توسعه و کاربری مواد باعث اطمینان خاطر تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان از تامین پایدار مواد اولیه با کیفیت بالا برای تولید قطعاتی در سطح استانداردهای جهانی شده است.
همچنین در زمینه تولید سیستم‌های الکتریکی خودران و قطعات هوشمند نیز چین توانسته با دست یافتن به یک جایگاه برتر به خوبی نیازهای بازار جهانی را برآورده کند و برای ایالات متحده جایگزین کردن این برتری چین با بومی‌سازی و یا «حمایتگرایی» در کوتاه‌مدت دشوار خواهد بود.
با توجه به تمام این موارد می‌توان نتیجه گرفت که تعرفههای ایالات متحده در کوتاه‌مدت با ایجاد اختلال در روند تجاری صنعت خودروسازی، در نهایت افزایش هزینه‌های خودروسازان آمریکایی و مختل شدن فرآیندهای عادی تولید و فروش آنها را به دنبال خواهد داشت که درست بر عکس نتیجه مد نظر اجراکنندگان این سیاست است.
