اشتیاق جهانی برای یک «سرآغاز خوب» در روابط چین و ایالات متحده

شی جین پینگ، رئیس جمهوری خلق چین روز جمعه گذشته (۱۷ ژانویه) به درخواست دونالد ترامپ، رئیس جمهور جدید آمریکا با وی یک گفتگوی تلفنی داشت. در این برهه‌ حساس و در حالی که نگاه‌ها در سراسر جهان به چگونگی پیشبرد روابط دو کشورِ بزرگ چین و ایالات متحده در آینده است، این تماس تلفنی بسیار مهم بود. رئیس‌جمهور شی در این تماس گفت: دو ملت بزرگ چین و آمریکا به تعامل با یکدیگر اهمیت بسیار می‌دهند. امیدواریم که روابط چین و آمریکا در دوره جدید ریاست‌جمهوری آمریکا یک سرآغاز خوب داشته باشد.

دونالد ترامپ نیز با تاکید بر گرامی شمردن روابط عالی خود با رئیس جمهور شی خاطرنشان کرد: «ایالات متحده و چین مهمترین کشورهای جهان امروز هستند که باید دوستی طولانی مدت خود را حفظ و برای محافظت از صلح جهانی با یکدیگر همکاری کنند.» به این ترتیب، رهبران هر دو کشور از همین ابتدا ضمن آغاز ارتباطات مستقیم و تبادل نظر در مورد موضوعات اصلی، موافقت خود با ایجاد راه‌های ارتباطی راهبردی میان دو کشور را نشان داده‌اند که این موضوع نشانگر امیدواری دو طرف نسبت به امکان دست یافتن به یک سرآغاز جدید برای پیشرفت بیشتر در روابط چین و آمریکاست.

دیپلماسی سران کشورها همواره «قطب‌نما» و «شاخص اصلی» روابط چین و آمریکا بوده و نقشی بی‌بدیل در هدایت روابط دو کشور ایفا کرده است. در حالی که «پدیده کتابچه سرخ» (RedNote) باعث پررنگ‌تر شدن تبادلات مردمی بین شهروندان دو کشور شد، اکنون این مکالمه تلفنی تعاملات چین و آمریکا را در بالاترین سطح به نمایش گذاشته و نشان‌دهنده درک عمیق هر دو طرف از اهمیت روابط چین و آمریکا و داشتن یک نگرش مثبت به همکاری در چارچوب این روابط است. در اصل، این تماس رویکرد و جهت‌گیری چین و آمریکا برای آینده همکاری‌های دو طرف در این دوره جدید را مشخص کرد. تأثیر این گفتگوی تلفنی در میان افکار عمومی بین‌المللی نیز تا حد زیادی مثبت بوده و یک روحیه خوش‌بینانه را در جهان حاکم کرده است. یکی از نکات جالب در همین راستا، سرعت گرفتن معاملات در صندوق‌های قابل‌ معامله مرتبط با شاخص‌های سهام چین در بازارهای بورس بوده که به طور غیرمستقیم نشان‌دهنده توجه بالا و امیدواری جهان به امکان شکل گرفتن یک «سرآغاز خوب» در روابط چین و ایالات متحده است.

در مورد چگونگی گسترش روابط چین و آمریکا در چهار سال آینده و امکانِ یافتن یک راه درست برای همزیستی دو کشور در قرن بیست و یکم گمانه‌زنی‌ها و تحلیل‌های بسیاری وجود دارد اما در نهایت کلید رسیدن به همه آنها در دست چین و ایالات متحده است.

در این مقطع حساسِ تغییر دولت در ایالات متحده، پیام‌های ارسالی هر دو طرف برای تثبیت روابط دوجانبه بسیار ارزشمند است. جو بایدن در آخرین ماه از  فعالیت دولت خود مجموعه‌ای از اقدامات جدید را به اجرا گذاشت و بر پایه تنش‌های حزبی و احساسات غیرمنطقی تلاش کرد چین را سرکوب کند. این اقدامات اکنون مشکلات بسیاری را برای دولت جدید باقی گذاشته که باید به آنها رسیدگی کند. علاوه بر این، ذهنیت «بازی مجموع صفر» دولت‌های گذشته ایالات متحده، «موارد منفی» بسیاری را در روابط چین و ایالات متحده برجای گذاشته که برطرف کردن آنها راه را برای بازسازی اعتماد دوجانبه طولانی‌تر می‌کند. در عین حال، بسیاری از مسائل فوری و چالش‌برانگیز در سطح بین‌المللی وجود دارد که نیازمند پاسخگویی مشترک هر دو کشور است. فهرست طولانی موارد نیازمند به رسیدگی و وجود مشکلات متعدد همگی مستلزم راه حل‌هایی هستند که تنها از طریق گفتگو می‌توان به آنها دست یافت. به این ترتیب، اکنون هر دو کشور در مقطعی قرار دارند که باید خرد و قاطعیت سیاسی خود را به بهترین شکل به نمایش بگذارند.

تاریخ بارها نشان داده که چین و آمریکا هر دو از همکاری سود می‌برند و از رویارویی ضرر می‌کنند. در چنین شرایطی آمریکا باید به درستی روابط ناگسستنی اقتصادی و تجاری دو کشور، پیشرفت مشترک در زمینه فناوری، تبادلات فرهنگی پرشور و پتانسیل همکاری در زمینه‌های مختلف مانند مقابله با تغییرات آب و هوایی و کنترل مواد مخدر را به عنوان عوامل مثبت در “همکاری‌های دوجانبه” خود با چین در نظر بگیرد.

اکنون این امیدواری وجود دارد که دولت جدید ایالات متحده با درس‌ گرفتن از تجربه به راه انداختن جنگ‌های تجاری و فناوری با چین، ذهنیت دشمنی سرسختانه با چین را در سیاست‌های خود کنار بگذارد و ضمن پایبندی به هنجارهای حقوقی بین‌المللی و اصول تجارت آزاد، فرآیند تقسیم کار همراه با سود متقابل در زنجیره‌های صنعتی و عرضه جهانی را محترم بشمارد، چرا که این رویکرد بهترین انتخاب برای هر دو کشور خواهد بود.

چین همواره از یک آمریکای با اعتماد به نفس، باز و مرفه استقبال کرده و ایالات متحده نیز باید از یک چین در صلح، باثبات و سختکوش استقبال کند. چین و آمریکا تنها از این طریق می‌توانند در این فصل جدید از تاریخ، میان خود اعتماد متقابل ایجاد کنند.

چین و آمریکا دو کشور بزرگ با شرایط ملی متفاوت هستند و به همین دلیل وجود برخی اختلافات بین دو کشور اجتناب‌ناپذیر است. نکته کلیدی در روابط میان دو طرف آن است که به منافع اصلی و نگرانی‌های اصلی یکدیگر احترام بگذارند و در کنار یافتن راه‌های مناسب برای حل مسائل موجود، بر احترام متقابل، همزیستی مسالمت‌آمیز و داشتن همکاری برد-برد با هم پایبند باشند. رئیس‌جمهور شی در این تماس بار دیگر به مسئله تایوان پرداخت و گفت که موضوع تایوان یک خط قرمز برای چین به شمار می‌رود که هرگز اجازه به چالش کشیده شدن آن را نخواهد داد. وی همچنین تاکید کرد که روابط اقتصادی چین و آمریکا بر پایه سود متقابل و برد-برد است. این نکات در واقع یادآوری‌هایی ضروری و به موقع برای دولت جدید آمریکا بودند تا با توجه به آنها سیاست خود در قبال چین را به درستی تدوین کند